Παρασκευή 28 Απριλίου 2006

Τα παιχνίδια με το πετρέλαιο

Παρακολουθούμε όλοι την ξέφρενη άνοδο των τιμών του πετρελαίου η οποία έχει πάρει δραματικές διαστάσεις το τελευταίο διάστημα. Έβλεπα χθες στο CNN αμερικανό οικονομολόγο, αναλυτή σε μεγάλη εταιρία συμβούλων, ο οποίος ανοικτά μιλούσε για τιμές οι οποίες μπορεί μελλοντικά να ξεπεράσουν και τα 100 δολάρια το βαρέλι. Την ίδια στιγμή ο Bernanke, έστω και προσεκτικά, μιλά για πιθανή επιβράδυνση της αμερικάνικης οικονομίας εξαιτίας της ανόδου αυτής.

Στο μεταξύ ένα φοβερό παιχνίδι εξελίσσεται μεταξύ ΗΠΑ, Ιράν, Ρωσίας, Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κίνας και Ινδίας. Η αύξηση της κατανάλωσης που συνεπάγεται η άνθηση της Κίνας και της Ινδίας ωθεί τις δύο χώρες αυτές στην εξασφάλιση των όποιων διαθέσιμων αποθεμάτων, όπως κάνει η Κίνα με την Νιγηρία.

Οι ΗΠΑ από τη μία πλευρά επιθυμούν να αναχαιτίσουν τη διείσδυση των Ρώσων με το φυσικό τους αέριο στις Ευρωπαϊκές αγορές. Προσπάθησαν αρχικά να τα βρουν με τον Πούτιν αλλά το deal χάλασε και οι Ρώσοι προχωρούν μόνοι τους. Από την άλλη επιδίδονται σε μία «κόντρα» με το Ιράν η οποία τελικά (τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα) μπορεί να ευνοεί και τις δύο χώρες. Να πως: οι αγορές πανικοβάλλονται, οι τιμές ανά βαρέλι αναβαίνουν, τα - κυρίως αμερικάνικα - hedge funds που διαχειρίζονται το ρίσκο θησαυρίζουν. Ακόμη και το κέρδος που αποκομίζει το Ιράν κατευθύνεται τελικά σε αγορές χρυσού, σε Αμερικανικά ομόλογα με χαμηλή απόδοση και αγορές ακινήτων στις ΗΠΑ! Με λίγα λόγια το Ιράν χρηματοδοτεί το τεράστιο έλλειμμα των Αμερικανών την ίδια ώρα που ο Bush ικανοποιεί την βάση του, δηλαδή τους πετρελαιάδες του Τέξας, παίρνοντας το πετρέλαιο στα 20 δολάρια και φθάνοντας το στα 70 και βάλε.

Και στη μέση η Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία προσπαθεί να εξασφαλίσει διαφοροποιημένες πηγές, χρηματοδοτεί την έρευνα για τις κυψέλες καυσίμου υδρογόνου ελπίζοντας σε μία τεχνολογική λύση στο (πολύ) απώτερο μέλλον.

Έχουμε βέβαια και το παράδοξο της μη μείωσης της κατανάλωσης. Και δε μιλώ για τις περιπτώσεις όπου αυτό δεν είναι εφικτό. Αναφέρομαι, για παράδειγμα, στην αγορά και χρήση οχημάτων που μοιάζουν περισσότερο με φορτηγά παρά με αυτοκίνητα, φορούν κινητήρες 2,5 λίτρων και άνω και χρησιμοποιούνται πολλές φορές μόνο για μετακινήσεις στα κέντρα των μεγάλων αστικών κέντρων.

Ποια μπορεί να είναι η λύση; Η συζήτηση για τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας δεν είναι βέβαια καινούργια. Όμως σε πολλές χώρες επανέρχονται στο προσκήνιο λύσεις όπως αυτή της πυρηνικής ενέργειας. Ρίξτε μία ματιά σε αυτό και αυτό το άρθρο στο Wired για να δείτε τι εννοώ.

Για την Ελλάδα ίσως η συνδυασμένη χρήση των διαθέσιμων πηγών, ένα μοίρασμα του ρίσκου δηλαδή, να είναι η καλύτερη δυνατή λύση. Αυτό σημαίνει εκμετάλλευση στο έπακρο των φυσικών ανανεώσιμων πηγών με σεβασμό στο περιβάλλον, διασφάλιση κοιτασμάτων άνθρακα για το μέλλον και ταυτόχρόνη αναβάθμιση των διατάξεων περιβαλλοντικής προστασίας των εργοστασίων, εισαγωγές ενέργειας αν χρειαστεί και αν συμφέρει, στροφή σε ένα ποσοστό στα βιοκαύσιμα ιδιαίτερα αν συνεχιστεί η άνοδος των τιμών του πετρελαίου ή έχουμε σταθεροποίηση πάνω από τα 70 δολάρια.

Η χρήση των βιοκαυσίμων μπορεί να αποτελέσει και κίνητρο για την στροφή μερικών Ελλήνων καλλιεργητών στις βιομηχανικές καλλιέργειες, βοηθώντας έτσι και στην επίλυση προβλημάτων του αγροτικού κόσμου. Σε κάθε κρίση υπάρχει και μία ευκαιρία.

Και κάτι τελευταίο. Με την όλη συζήτηση για την πληροφορική και την τεχνολογία γενικότερα θυμήθηκα και μία παλαιότερη συζήτηση που είχα στο Flash με τον Χρίστο Παπαδημητρίου, καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Berkeley. Μπορείτε να την ακούσετε εδώ. Ο Χρήστος Παπαδημητρίου μάλιστα είχε διατελέσει και δάσκαλος του Bill Gates για ένα φεγγάρι. Μπορείτε να διαβάσετε μία εργασία που είχαν γράψει μαζί εδώ (pdf).