Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2011

ΤΑΞΙ: Ένα "μικρό" ζήτημα με θεμελιώδεις προεκτάσεις


Αναγνώστης διερωτάται γιατί αποφεύγω να τοποθετούμαι σε μικρότερα θέματα με τεράστιο όμως αντίκτυπο στην κοινωνική ζωή όπως είναι το ζήτημα του επαγγέλματος των ταξί. Έχει δίκιο. Συγκεντρώθηκα υπερβολικά στο μεγάλο ζήτημα της κρίσης και δεν ήθελα να διαχέεται ο δημόσιος πολιτικός μου λόγος σ’ όλα τα μέτωπα και τελικά σε τίποτα. Αν και συγγραφέας, δημοσιογράφος και πολιτικός φροντίζω, όσο μπορώ βέβαια, να μη μιλώ για θέματα που δεν γνωρίζω καλά. Είναι ό,τι μου έχει απομείνει από την κουλτούρα των μηχανικών. Πρέπει να έχω τουλάχιστον 70% βεβαιότητα για την άποψή μου σ’ ένα ζήτημα. Προς το παρόν θα σας εκθέσω μόνο μερικές γενικές σκέψεις για το επίμαχο ζήτημα της δυνατότητας μεταβίβασης των αδειών ταξί.
  • Το «μικρό» θέμα των ταξί ανακινεί ένα κορυφαίο πρόβλημα για την μπαρόκ Ευρωπαϊκή αγορά που καταπνίγει τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα καινοτομιών. Δεν υπάρχει εξωτραπεζική και εξωχρηματιστηριακή ανοιχτή αγορά χρηματοδοτών - συμμετόχων σ’ ένα επιχειρηματικό σχήμα. Δηλαδή αν ένας “αποταμιευτής - επενδυτής” θέλει να στηρίξει μια επιχειρηματική πρωτοβουλία ενός νέου καινοτόμου με μια συμμετοχή για παράδειγμα των 200-300 χιλιάδων ευρώ δεν έχει δυνατότητα εξόδου απ’ αυτήν όποτε το επιθυμήσει. Ας πούμε για να συμπληρώσει τη σύνταξή του. Είναι καταδικασμένος σε ισόβιο γάμο ή πρέπει να βρει αδιαφανώς πρόσωπο - αγοραστή της συμμετοχής του πράγμα εξαιρετικά δύσκολο και, συνήθως, αν έχει μεγάλη ανάγκη, εκβιάζεται να την πουλήσει μισοτιμής ή ακόμα και παντελώς απαξιωμένη. Εδώ βρίσκεται η θεμελιώδης υπεροχή των ΗΠΑ στις νέες ανερχόμενες καινοτομικές επιχειρήσεις έναντι της υπερρυθμισμένης Ευρωπαϊκής Αγοράς που είναι καλή μόνο για τις καθιερωμένες ολιγοπωλιακές επιχειρήσεις του status quo (αναλυτικά βλέπε: Μπαίνεις! Πώς βγαίνεις είναι το πρόβλημα στο Λευκό Κοτσύφι - 2008, σελ. 322-332).
Εφιάλτης να βγεις! Εφιάλτης να μεταβιβάσεις! Εφιάλτης να χρεωκοπήσεις! Αν είσαι βέβαια μικρός.
Στην Ελλάδα του 2011 εν μέσω χρεωκοπίας η λογική αυτή πάει να τραβηχτεί στα πιο ακραία επίπεδα κρατισμού. Αν είσαι μεγαλοκαπιταλιστής κι αγοράσεις από το κράτος σε δημοπρασία μια άδεια σ’ έναν τομέα δημόσιου συμφέροντος όπως τηλεόραση, κινητή τηλεφωνία, τηλεπικοινωνίες, ηλεκτροπαραγωγή, υγεία, λιμάνια, αεροδρόμια κλπ. μπορείς να τη μεταβιβάσεις ελεύθερα με βάση την προσφορά και τη ζήτηση σε μια πρόσφορη τιμή. Αν όμως είσαι ταπεινός και βάλεις τις οικογενειακές οικονομίες και το μόχθο της ζωής σου να αγοράσεις μια άδεια ταξί από το κράτος θα είσαι καταδικασμένος εσύ και το σόι σου να είστε δια βίου ταξιτζήδες διαφορετικά θα απαξιωθεί η οικογενειακή σας επένδυση - αποταμίευση! Ό,τι και να συμβεί θα πρέπει να επιστρέψετε στον υπουργό την άδεια. Αυτό είναι το προτεινόμενο κυβερνητικό σχέδιο; Ελπίζω όχι. Άνοιγμα, “απελευθέρωση” μιας αγοράς υπηρεσιών είναι αδιανόητη δίχως ελεύθερη δυνατότητα εισόδου - εξόδου μέσα στα συντεταγμένα όρια και τους κανόνες ενός ρυθμιζόμενου ανταγωνισμού που ορίζει το δημόσιο συμφέρον.
  • Όταν σ’ έναν τομέα δημόσιου συμφέροντος λειτουργεί με ευθύνη του κράτους επί δεκαετίες μια διαμορφωμένη, αποκρυσταλλωμένη, “σκιώδης” αγορά αδειών ταξί δεν την υποκαθιστάς με τον αυθαίρετο αγορανομικό κρατισμό των υπουργών αλλά με μια ανοιχτή, ρυθμισμένη, μη προσωπική, sui-generis, δημόσια αγορά αδειών με εύλογη φορολόγηση των συναλλαγών. Ενδεχόμενα με την μορφή απρόσωπης ηλεκτρονικής δημοπρασίας, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας με εύλογα όρια και κριτήρια, με την πιο απλή και γρήγορη διαδικασία δίχως περιττές γραφειοκρατικές και φορολογικές παρεμβάσεις. Δεν είναι δουλειά ενός υπουργού να ορίζει αυθαίρετα την τιμή μιας άδειας. Φαντάζεστε σ’ αυτή την τρελή χώρα όπου αρκεί η αλλαγή ενός υπουργού της ίδιας κυβέρνησης για να αλλάξει ένας θεμελιώδης νόμος να μεταβάλλεται κάθε τόσο η αγορανομική τιμή της άδειας με εισηγήσεις συνήθως ημιάσχετων συμβουλατόρων; Η δυνατότητα του κράτους να οργανώνει σε τομείς κοινωνικής ευθύνης “εσωτερικές αγορές”, δημόσιες ή ημιδημόσιες, έχει περιγραφεί στην προγραμματική συζήτηση του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 2006-2007 (αναλυτικά γι’ αυτές τις sui-generis “αγορές” στα πλαίσια ενός Νέου Δημόσιου Μάνατζμεντ βλέπε Θηλυκό Πόκερ, σ.190-314).
  • Θεμελιώδης προϋπόθεση για τη λειτουργία μιας απελευθερωμένης αγοράς είναι η ισχύς των συμβολαίων, η νομική εγγύηση της ιδιοκτησίας, η διασφάλιση των συμφερόντων των μετόχων και συμμετόχων, η ευέλικτη προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η γρήγορη και χαμηλού κόστους απονομή δικαιοσύνης, η μη αυθαίρετη αθέτηση των κανόνων και των υποχρεώσεων από την πλευρά του κράτους.
Γνωρίζω σαν σταθερός πελάτης των ταξί - τουλάχιστον τρεις τη μέρα ταξιτζήδες επί τριάντα χρόνια - εκατοντάδες ανθρώπους που μπάρκαραν, ξενιτεύτηκαν ή πούλησαν την οικογενειακή τους περιουσία για να αγοράσουν μια άδεια ταξί, να δουλεύουν τρεις με τρεις ολημερίς, ολονυχτίς γονείς - αδέλφια σαν μια έσχατη μορφή αποταμίευσης και άμυνας απέναντι σε μια ανεπαρκή ή και ανύπαρκτη συνταξιοδοτική τους κάλυψη. Είναι δυνατόν ένα κράτος, μια κυβέρνηση,  οποιοσδήποτε υπουργός που σήμερα είναι αύριο δεν είναι, να ανατρέψει ριζικά με μια μονοκοντυλιά τον προγραμματισμό μιας ζωής, ένα οικογενειακό σχέδιο αποταμίευσης - επένδυσης; Κάτι τέτοιο θα τίναζε στον αέρα την “ισχύ των συμβολαίων” που είναι όπως είπαμε θεμελιώδης προϋπόθεση μιας ανοιχτής αγοράς υπηρεσιών. Θα παραβιάσει μήπως αύριο η πολιτεία την “ισχύ των συμβολαίων” στην κινητή τηλεφωνία, την τηλεόραση, την ηλεκτροπαραγωγή, τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, τα ιδιωτικά νοσοκομεία κλπ.; Και βέβαια όχι.
Να κάνει όμως μια “μαύρη αγορά” διαφανή και δημόσια αγορά, ναι! Να φορολογήσει τις αγοραπωλησίες, ναι! Να βάλει υψηλά στάνταρ, κριτήρια και ενδεχόμενα τιμές αναφοράς, ναι! Να δημιουργήσει συμπληρωματικές αγορές Ειδικής Μίσθωσης, ναι!
  • “Απελευθέρωση” ενός κλάδου δε σημαίνει τη δημιουργία μιας ακόμη επαγγελματικής φούσκας που συνήθως αφήνει πίσω της αναρίθμητα κανόνια, μη εξυπηρετούμενα δάνεια, κακή τοποθέτηση της αποταμίευσης, ανεργία, χρεοκοπημένα ταμεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μέσα στην κρίση ο τραγικός υπερεμπορισμός της ελληνικής οικονομίας. Το άνοιγμα μιας αγοράς πρέπει να υπολογίζει τη συγκεκριμένη “θεσμική μνήμη” της και συχνά, αν δεν προσέξεις, εμφανίζει παράδοξα. Όσο αυξάνεις, για παράδειγμα, τις ιδιωτικές κλινικές αυξάνεις και την τεχνητή ζήτηση ιατρικών υπηρεσιών δίχως να πέφτουν οι τιμές. Όσο αυξάνεις τα χειρουργεία αυξάνεις τις εγχειρήσεις. Όσο πολλαπλασιάζεις τα φαρμακεία, πέρα από ένα εύλογο όριο υγιούς ανταγωνισμού, τόσο μεγεθύνεις τη φαρμακευτική ζήτηση. Αυτό είναι το παράδοξο της φούσκας. Δηλαδή δεν λειτουργεί ομαλά ο νόμος προσφοράς - ζήτησης. Όταν πιέζεις τη φούσκα με υπερρυθμίσεις σ’ ένα σημείο προκαλείς εξόγκωμά της σ’ ένα άλλο, συνήθως χειρότερο. Να μη συμβεί αυτό και στα ταξί.

---

Εδώ σταματώ. Δεν θα σχολιάσω, προς το παρόν, το επίπεδο του κυβερνητικού crisis management σ΄αυτόν τον τομέα επί δύο χρόνια. Ούτε την ποιότητα του συνδικαλισμού ή τη διπλή γλώσσα της αντιπολίτευσης. Ούτε την “πολεμική κουλτούρα” και τις περιχαρακώσεις απ’ όλες τις πλευρές και τις διάφορες όψεις της “στρατευμένης” δημοσιογραφίας στην κάλυψη του θέματος. Εμπιστεύομαι τον Γιάννη Ραγκούση πάνω κι από υπουργό σαν πρώην δήμαρχο της Πάρου, δηλαδή σαν έναν άνθρωπο της πιάτσας, που ξέρει να αναπνέει τον αέρα της πραγματικής αγοράς κι είμαι βέβαιος ότι αποστρέφεται τη μούχλα και τις έμμονες ιδέες ημιμαθών συμβουλατόρων και  “φωταδιστών” καθώς και τις μπερδεψοδουλειές της αιώνιας νομενκλατούρας όλων των πολιτικών χρωμάτων.

Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2011

Η Παγίδα



Έρχεται μια στιγμή στη ζωή των ανθρώπων και των εθνών που τη βιώνουν σαν παγίδα. Μια συμπαιγνία προσωπικών και κυρίως απρόσωπων δυνάμεων, πέρα κι από τον έλεγχο σου, σε κρατά «φυλακισμένο».

·  Στην προσωπική μας ζωή έρχεται σε οριακές στιγμές η αιφνίδια συνειδητοποίηση ότι είσαι έγκλειστος σ’ ένα κελί κι όσο προσπαθείς να αποδράσεις, κι όσο δραπευτεύεις, οι τοίχοι του μετατρέπονται, τα όρια απλώνονται, η «φυλακή» μεγαλώνει και συ μένεις φυλακισμένος. Τότε η απόπειρα του δραπέτη να την κοπανήσει γίνεται αξιοθρήνητη εγκατάλειψη. Η μόνη εφικτή ελευθερία, όταν περιορίζονται ή εξαντλούνται οι εναλλακτικές, είναι η ανυπότακτη στωική ελευθερία, η υπερήφανη καρτερικότητα.

·  Στην παγκόσμια ιστορία της πολιτικής συχνά ακόμα και μεγάλοι ηγέτες υποχρεώθηκαν να πουν «αυτή είναι η χειρότερη λύση αν εξαιρέσουμε όλες τις άλλες διαθέσιμες».

·  Στην παγκόσμια οικονομία ακόμα και ισχυροί λαοί αισθάνονται να πέφτουν σε παγίδα. Οι Κινέζοι μισούν το δολάριο αλλά προς το παρόν μη έχοντας άλλη επιλογή, του προσφέρουν 2 τρισεκατομμύρια από τις αποταμιεύσεις τους. Κι οι Αμερικάνοι μισούν την υπερεξάρτησή τους από τους Κινέζους, από το χρήμα και τις εισαγωγές τους. Δεν μπορούν όμως να κάνουν διαφορετικά.

·  Οι Έλληνες τώρα βιώνουν μια ακραία κατάσταση παγίδας. Το ευρώ, που στο μπουμ, στη φάση της ανόδου, στη φούσκα, τους έδινε τη δυνατότητα να δανείζονται φθηνά σαν Γερμανοί, τώρα στην κάθοδο, στο ξεφούσκωμα, στο φαύλο κύκλο ύφεσης – χρέους, λειτουργεί σαν ξένο νόμισμα, γίνεται βαρίδι όπως στην κρίση του μεσοπολέμου «ο χρυσός κανόνας», η αναφορά των νομισμάτων στο χρυσό. Δηλαδή χάνεις τις παλιές ασφαλιστικές δικλείδες – κοπή νομίσματος, υποτίμηση – αλλά αιφνίδια χάνεις και το πλεονέκτημα, τη δυνατότητα φθηνού δανεισμού στις αγορές. Να μένεις στο ευρώ φαίνεται δυσβάστακτο. Να φύγεις αποτελεί ανυπολόγιστη καταστροφή. Η αποπαγίδευση υπάρχει αλλά δεν εξαρτάται μόνο από σένα: ζητάς να σου «κόψουν» χρέος, χρόνο και χρήμα, αντισταθμιστικές νομισματικές και αναπτυξιακές ενέσεις. Πρέπει υπό την «εκβιαστική» δύναμη της κρίσης να πείσεις τουλάχιστον 17 λαούς, 17 κοινοβούλια. Δεν είναι εύκολο. Κι ο Ισπανός, ο Ιταλός ή ο Βέλγος αισθάνεται ότι παγιδεύεται από τους Έλληνες, τους δανείζει πιο φθηνά με την «21η Ιουλίου» απ’ ότι δανείζεται ο ίδιος από τις αγορές. Οι Γάλλοι γίνονται νευρικοί απέναντί μας αφού τα ασφάλιστρα κινδύνου τους (CDS) δείχνουν -παράλογο!- τη Γαλλία να έχει μεγαλύτερη πιθανότητα χρεωκοπίας από την Ταϊλάνδη και την Κολομβία! Παράδοξο, αλλά και οι «Βόρειοι» αισθάνονται παγιδευμένοι από τους άσωτους υπερχρεωμένους «Νότιους», παραβλέποντας τις εγγενείς ανισορροπίες της ευρωζώνης. Μας χρεώνουν τη μολυσματική επέκταση της κρίσης και απαιτούν να μπούμε σε καραντίνα! Η ευλογία, η ιστορική ευκαιρία φαίνεται παγίδα.


Όταν σερνόμαστε ανελέητα από τον αμείλικτο μηχανισμό της τραγωδίας, όταν πέφτουμε στα δίκτυα της συμπλέγματος Ύβρις – Νέμεσις, το χειρότερο είναι ο αυτοτροφοδοτούμενος πανικός , η υστερία, η αυτοκαταστροφική έκρηξη, η κούφια ρητορική, οι σπασμωδικές κινήσεις. Τότε πέφτουμε ακόμα πιο βαθιά στην παγίδα. Η παγίδα τότε γίνεται σίγουρα μακροπρόθεσμα η μοίρα μας. Η φρόνηση απαιτεί την τραγική επίγνωση των ορίων των επιλογών μας και των βαθμών της ελευθερίας μας.

Υστερόγραφο:
·   Φίλος αναγνώστης μου συστήνει: «Ρίξε την Κυβέρνηση: Γίνε ήρωας!» Αγαπητέ φίλε αν έχεις να προτείνεις εδώ και τώρα εναλλακτική πηγή δανεισμού και πειστική εναλλακτική κυβέρνηση «το συζητάμε». Διαφορετικά μου συστήνεις να γίνω όχι ήρωας αλλά επικίνδυνος τυχοδιώκτης την ώρα που η Ελλάδα είναι στο χείλος του γκρεμού και ο χρόνος τελειώνει. Μη μου πεις «δανείσου από του ς Κινέζους». Δεν είναι ανόητοι οι Κινέζοι. Μπορεί να δανείσουν, όπως δήλωσαν επίσημα, μόνο αν υπάρχει ΑΑΑ εγγύηση από του ς Γερμανούς ή Γάλλους! Δηλαδή μας ξαναστέλνουν στους Γερμανούς και στο EFSF.

Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2011

ΖΗΤΗΜΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ


  • Η κρίση χρέους στην Ελλάδα και σε πολλές χώρες της ευρωζώνης προσεγγίζει την οικονομική, κοινωνική και πολιτική καταιγίδα που έχουμε περιγράψει στο Βαμπίρ και Κανίβαλοι (2004). Όσο περνά μάλιστα ο χρόνος θα βλέπετε ότι πίσω από την κρίση δημοσίου χρέους υποβόσκει η δημογραφική γήρανση. Μερικοί έχουμε το ατύχημα να βλέπουμε το εφιαλτικό «έργο» δύο φορές. Τη μια στην ανάλυση μας, στη φαντασία μας, την άλλη στην πραγματικότητα σαν από φθαρμένη, κομμένη κόπια. Πολλοί ενοχλούνται και από τις έγκαιρες προειδοποιήσεις κινδύνου, μια και καταστρέφουν την ατμόσφαιρα της μέθης, και δεύτερη φορά ξανατσατίζονται όταν αυτές επιβεβαιώνονται και συνεπώς καταστρέφονται οδυνηρά  οι συλλογικές αυταπάτες μιας δεκαετίας. Αυτό συνέβη και με τις ύστατες κραυγές αγωνίας ενώπιον του ναρκοπεδίου όπως ήταν η προεκλογική του Ε, Πρόεδρε!.
  • Τώρα η κρίση ξεπερνά το κλασικό «τι να κάνουμε;». Αφορά στο «ποιός», «πότε», «πώς». Άντε να πείσεις 17 κοινοβούλια, 17 εκλογικά σώματα και καμιά εξηνταριά κόμματα για να υπάρξει κοινή, αμοιβαία εγγύηση του δημοσίου χρέους και να υπάρξουν μεταβιβάσεις πόρων από τις πλεονασματικές στις ελλειμματικές χώρες. Άντε να πείσεις τον Φιλανδό για το ευρωομόλογο ή τον Γερμανό για να μπορεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να προσφέρει αναγκαία απεριόριστη ρευστότητα στο EFSF, σε κυβερνήσεις και τράπεζες, δηλαδή ουσιαστικά να «κόψει χρήμα». Ίσως η ευρωζώνη με τις 17 κυβερνήσεις να μη μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους και να χρειαστεί συγχρηματοδότηση του EFSF από το G20, τις χώρες του BRIC ειδικά από την πλεονασματική Κίνα. Όλα αυτά όμως θέλουν χρόνο και για μας ο χρόνος τελειώνει. Έρχεται μια στιγμή στη διαχείριση της κρίσης που τίθεται ένα Ζήτημα Πολιτικό Ζήτημα Ηγεσίας σε εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα. Ζήτημα Δημοκρατικής Νομιμοποίησης.
  • Η Ελλάδα είναι παγιδευμένη σε μια οριακή παράδοξη κατάσταση: να μείνει στο ευρώ θα φαίνεται δυσβάσταχτο λόγω του καθοδικού σπιράλ ύφεσης – χρέους. Να φύγει μόνη της θα είναι καταστροφικό όχι μόνο στο οικονομικό επίπεδο αλλά και στο «γεωπολιτικό» της περιοχής. Να την εξαναγκάσουν σε έξοδο μπορεί να τροφοδοτήσει ένα απροσδιόριστο οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και νομικό Αρμαγεδδώνα σ’ όλη την ευρωζώνη και ενδεχόμενα την παγκόσμια οικονομία.
  • Τα Προγράμματα Διάσωσης, όπως έχουμε αναλύσει, βασίζονται σε μερικές φαντασιωτικές υποθέσεις, σ’ ένα σύστημα αμοιβαίων προσποιήσεων για να δοθεί το δανεικό χρήμα, να «κερδηθεί» χρόνος και «βλέπουμε». Άντε μπας και έρθει η παλίρροια μιας νέας ανάκαμψης στον κόσμο η οποία μαζί με τα υπερωκεάνια θα σήκωνε και τις βάρκες. Αντί όμως για αυτήν έρχεται μια Μεγάλη Συρρίκνωση στην παγκόσμια οικονομία και το κάθε τι γίνεται πια αυτοτροφοδοτούμενος πανικός. Οι κατά συνθήκη προσποιήσεις στην ευρωζώνη δοκιμάζονται, ο φαύλος κύκλος στην Ελλάδα γίνεται ξέφρενος, τα παλίνδρομα κύματα απειλούν να καταπιούν και τη λεγόμενη ιστορική συμφωνία της 21ης Ιουλίου που δεν έχει επικυρωθεί ενώ μερικές δυνάμεις, πέρα από τις γνωστές κερδοσκοπικές, το ξανασκέφτονται μήπως πρέπει να μετατρέψουν την SD (selective default), σε συντεταγμένη D! Οι σχετικές πιέσεις και εντάσεις θα ξετυλίγονται απ’ ότι φαίνεται γύρω από την επόμενη δόση, αρχές Δεκεμβρίου. Πιθανόν το IMF να θέσει πρώτο ζήτημα αξιόχρεου της Ελλάδας, αν δε το μπλοκάρουν έγκαιρα οι Αμερικάνοι για γνωστούς δικούς τους λόγους.
  • Η Ελλάδα, έτσι κι αλλιώς βρίσκεται μπροστά σε ιστορικές καταστάσεις που θα κρίνουν την τύχη της για μια ολόκληρη γενιά και συνεπώς χρειάζεται ενισχυμένη δημοκρατική νομιμοποίηση στη διαχείριση της κρίσης. Είναι επείγουσα ανάγκη κάτι να αλλάξει στην κεντρική πολιτική σκηνή ώστε να υπάρξει αποσυμπίεση, να εξελιχθεί ομαλά ο ψυχολογικός κύκλος «άρνηση της πραγματικότητας, θυμός, αγανάκτηση, κατάθλιψη, δημιουργική προσαρμογή και αλλαγή» ώστε τουλάχιστον να αποφευχθεί η ροπή προς το χειρότερο, το αυτοκαταστροφικό σενάριο και να επιτευχθεί τουλάχιστον μια ελάχιστη αναγκαία εθνική και κοινωνική συνοχή ενώπιον των μεγάλων κινδύνων. Οι επιλογές δημοκρατικής νομιμοποίησης των αποφάσεων μπορεί να είναι:


Πρώτη, η κυβέρνηση κερδίζει ντε φάκτο νομιμοποίηση στην κοινωνία για να αποφευχθούν τα χειρότερα. Έχει συμβεί να εκλεγεί κάποιος μ’ ένα πρόγραμμα όπως ο Ρούζβελτ και στη συνέχεια να κάνει «άλλα» λόγω κραχ ή πολέμου και τελικά να έχει στο πλευρό του την ανάδυση μιας σιωπηλής πλειοψηφίας. Σ’ ένα βαθμό το πέτυχε προσωρινά και αυτή η κυβέρνηση όπως έδειξαν οι δημοτικές εκλογές. Ωστόσο για μια σειρά λόγους, όχι μόνο με δική της ευθύνη, απέτυχε να δημιουργήσει στην κοινωνία την τραγική συναίσθηση μιας κοινής μοίρας. Δε συγκεντρώθηκε στο «λιγότερα και καλύτερα» crisis management, στα χειροπιαστά αποτελέσματα αλλά κατά καιρούς χάνεται, μη μπορώντας να ξεκοπεί από τις αρχικές ψευδαισθήσεις της. Έκαψε αρκετό κοινωνικό και πολιτικό κεφάλαιο.


Δεύτερη, μετεξέλιξη σε κυβέρνηση εθνικής ανάγκης, ευρύτερης βάσης, διαφορετικής υφής απ’ αυτήν που πρότεινα προεκλογικά με το Ε, Πρόεδρε!, η οποία πρέπει να έχει θητεία το ελάχιστο ενός χρόνου μέχρι την προκήρυξη εκλογών ώστε να ενταχθεί ομαλά η χώρα στο νέο ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης (ESM 2013). Ενδεχόμενα με Πρωθυπουργό κοινής αποδοχής, με επιφάνεια στην ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση, δίχως μεγάλες ανακατωσούρες στο μηχανισμό διοίκησης. Το μειονέκτημα της πιθανόν να είναι ότι όλοι θα βγάζουν την ουρά τους απ’ έξω και θα επιδοθούν σε μια παρατεταμένη ανεύθυνη προεκλογική εκστρατεία. Το πρόβλημα εδώ είναι η γνωστή αθλιότητα του ευρύτερου πολιτικού συστήματος και η απουσία κουλτούρας συνεννόησης και στοιχειωδώς συναίνεσης που θα ενίσχυε τη διαπραγματευτική θέση της χώρας.


Τρίτη, άμεση προκήρυξη εκλογών. Η κυβέρνηση δυστυχώς έχασε το timing να υποβάλλει στο εκλογικό σώμα τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου ώστε να αποφασίσει ο ίδιος ο λαός αν θέλει διάσωση εντός του ευρώ ή άμεση χρεοκοπία και αποχώρηση από το κοινό νόμισμα. Το μειονέκτημα αυτής της «καθαρής» λύσης είναι η πολιτική αστάθεια στο κρίσιμο τρίμηνο που ακολουθεί και οι κίνδυνοι μιας τυφλής εξέλιξης προς τη χρεοκοπία και της εγκατάλειψης μας και από πολύτιμους εταίρους. Το κλίμα ήδη έχει γίνει βαρύ για την Ελλάδα στην κοινή γνώμη και παραδοσιακών φίλων μας. Την ανησυχία εντείνει η τυχοδιωκτική ηθελημένη άγνοια της κατάστασης που έδειξε στη Θεσσαλονίκη ο αρχηγός της αξιωματική αντιπολίτευσης και η υψηλού κινδύνου αναφορά του σε ενδεχόμενο διπλών απανωτών εκλογών! Δηλαδή μιας επικίνδυνης περιπέτειας στην πιο τραγική στιγμή του Ελληνισμού μετά το χουντικό πραξικόπημα στην Κύπρο και την εισβολή της Τουρκίας.


Τέταρτη, δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός στο ιστορικό δίλημμα διάσωση πάση θυσία εντός του ευρώ ή επιστροφή στη δραχμή. Το μειονέκτημα είναι ότι δεν υπάρχει βιωμένη κουλτούρα δημοψηφισμάτων και είναι πολύ δύσκολο να μορφοποιηθεί με ευρύτερη συναίνεση το σχετικό ερώτημα. Ενδεχόμενα μπορεί να εντείνει τον εθνικό διχασμό ενώπιον των μεγάλων κινδύνων.


Πέμπτη, ανάδυση νέων δυνάμεων έξω από το καθιεριωμένο πολιτικό σκηνικό που θα έβγαζαν τη χώρα από την κρίση. Μέχρι στιγμής όμως και στο αμέσως επόμενο κρίσιμο χρονικό διάστημα, παρά τη ρευστότητα, τις ζυμώσεις, και την αναταραχή, οι δυνάμεις αδράνειας είναι ισχυρότερες και δεν προβλέπεται σύντομα η ανάδυση μιας αξιόπιστης νέας εναλλακτικής πρότασης. Στο μέλλον είναι σίγουρο, αλλά “μακροπρόθεσμα θα είμαστε νεκροί” όπως λέει ο μακαρίτης ο Κέινς.



Όλες αυτές οι επιλογές έχουν σημαντικό ρίσκο αλλά φαίνεται ότι η δεύτερη λύση, υπό προϋποθέσεις, είναι η πιο πρόσφορη και με την ευρύτερη αποδοχή στην κοινωνία και την ευρωζώνη. Λογικά, έτσι είναι, αλλά το παράλογο κυριαρχεί εδώ και καιρό στη ζωή της Ελλάδας.



----



Είναι αυτονόητο ότι το βάρος των εξελίξεων δεν μπορεί να το αναλάβει ένας ή περισσότεροι μεμονωμένοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στην πρώτη ψηφοφορία για ένα σοβαρό ζήτημα διαφωνίας.

Θα ήταν τυχοδιωκτικό να προκληθούν τυφλές εξελίξεις εν μέσω χρεοκοπίας. Χρειάζεται συνεννόηση και συντεταγμένη κίνηση προς τα μπρος από τις υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις της χώρας.

Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2011

Μαθητευόμενος μάγος ή μεταρρυθμιστής για κλάματα;



Αγαπητοί φίλοι, αντί να απαντήσω σε επιμέρους σχόλιά σας για διάφορα πρόσωπα και πράγματα της τελευταίας περιόδου θα σας περιγράψω τα χαρακτηριστικά ενός φανταστικού γενικού πολιτικού τύπου που καμώνεται «μεταρρυθμιστής» με διαφορετικά χρώματα. Ο μαθητευόμενος μάγος  δεν είναι συγκεκριμένο πρόσωπο είναι ένας τύπος. Ένα στυλ που συμπυκνώνει μερικές παθολογίες της εποχής, ειδικά της τελευταίας δεκαετίας που μας οδήγησαν στην κρίση.


{ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 15/9 - 17:50}


Διάβασα μερικά πρώτα σχόλια στο κείμενο και μπορώ να πω ότι πρέπει να έχει κανείς παντελή έλλειψη φαντασίας για να αναγνωρίζει στο άρθρο αυτό μια επίθεση στο Βαγγέλη Βενιζέλο και μάλιστα την ώρα που σηκώνει το σταυρό του μαρτυρίου κόντρα σε οποιοδήποτε ίδιο δελφινικό συμφέρον. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μόνον αυτόν δεν αφορά.
---
  • Ηθελημένη άγνοια. Δεν ξέρει τι δεν ξέρει. Υιοθετεί βιαστικά όποια μπαλαφάρα μπορεί πρόσκαιρα να εντυπωσιάσει δίχως να νοιάζεται για τις τελικές συνέπειες των επιλογών του. Παραμυθιάζεται από αυθεντίες και κάθε είδους κόλακες - συμβουλάτορες. 
  • Χάνει τη μάχη από τα αποδυτήρια. Αυτοϋπονομεύεται από την αντιπολιτευτική τακτική του. Περιφρονεί όλες τις προειδοποιήσεις κινδύνου. Πουλά πριν τις εκλογές ειδυλλιακές εικόνες που συγκρούονται με την πραγματικότητα. Είτε συνειδητά, αν είναι κυνικός, για να μπει πάση θυσία στο κάδρο της εξουσίας ή γιατί έχει λίγο μυαλό και παίρνει πάντα το επιθυμητό για πιθανό ή πραγματικό.
  • Αν δεν μπορείς να τα κάνεις καλύτερα, λέει η αλφαβήτα, τουλάχιστον μην τα κάνεις χειρότερα. Κατά κανόνα δείχνει μια ασύλληπτη επινοητικότητα στο δεύτερο. Μεγαλοπιάνεται. Φαντασιώνεται μεγαλειώδεις «μεταρρυθμίσεις» , χάνει τη μάχη στα πιο αναγκαία και στοιχειώδη.
  • Κάνε κάτι όσο γίνεται πιο απλά και γρήγορα με την ελάχιστη παρέμβαση της γραφειοκρατίας και των υπερρυθμίσεων. Κι όμως είναι ταλέντο στο να τα μπερδεύει, να ανακατεύει, να επινοεί Ταμεία, Παρατηρητήρια, ΜΚΟ, Αρχές, Επιτροπές, Ινστιτούτα, «open και πράσινα», μηχανισμούς, να βρίσκει πάντα την πιο περίπλοκη διαδρομή.
  • Συγκέντρωση στα τελικά αποτελέσματα, ειδικά εν μέσω κρίσης, κι όχι κυνήγι των εφήμερων εντυπώσεων με λαμπρούς «νόμους» στα χαρτιά και περίτεχνες εγκεφαλικές «μεταρρυθμίσεις». Η αδιαφορία για τα πρακτικά αποτελέσματα είναι η δεύτερη φύση του.
  • Νόμοι! Νόμοι! «Αχ! Σάκη», είπα κάποτε στον μακαρίτη Πεπονή. «Όλοι οι μαθητευόμενοι μάγοι ονειρεύονται ένα νόμο που θα μείνει στην ιστορία με το όνομά τους».
  • Σπέρνει σιτάρι, φυτρώνει βρώμη ή κριθάρι. Αγνοεί τον Νόμο των Ακούσιων Συνεπειών και Πράξεών του. Πάντα κάτι άλλο προκύπτει. Πάντα κάποιοι άλλοι φταίνε για τις αποτυχίες του.
  • Ο χρόνος είναι το παν στη διαχείριση μιας καταστροφικής κρίσης αλλά ο χρονικός του ορίζοντας δεν ξεπερνά τις επόμενες εκλογές, καμιά φορά την επόμενη δημοσκόπηση. Είναι εντυπωσιακή η ηθελημένη τυφλότητά του ενώπιον της επερχόμενης κρίσης τα κρίσιμα ειδικά χρόνια 2007-10.
  • Ο άνθρωπος μιλά αφ’ υψηλού, από καθέδρας. Μας κάνει και χάρη που είναι υπουργός ή αξιωματούχος. Είναι «φωταδιστής», θέλει να σώσει, να εκσυγχρονίσει την Ελλάδα, αλλά σιχαίνεται τους καθυστερημένους και διεφθαρμένους Έλληνες. Ναι, ένα ατύχημα της ιστορίας τον έκανε πολιτικό ή διοικητή ή συμβουλάτορα σε λάθος γεωγραφικό μήκος και πλάτος του πλανήτη.
  • Αγνοεί  ότι ένα αυθεντικό, ανανεωτικό, μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα αποτυγχάνει αν δε γειωθεί, μεταβολιστεί, μεταστοιχειωθεί στο βιωματικό, συναισθηματικό, μυθικό υπόβαθρο της λαϊκής ψυχής. Για αυτό έχουμε πλημμύρα από καθέδρας «μεταρρυθμιστών» χαμένων ή αποτυχημένων μεταρρυθμίσεων. Οι «μεταρρυθμιστές» θριαμβεύουν, η Ελλάδα πέφτει σε βαθιά χαράδρα που είναι αδύνατο και τον πάτο να δεις.
  • «Ωραίο σχέδιο, παντελώς ανεφάρμοστο», είναι η ειδικότητά του.
  • Από το Α υπό προϋποθέσεις πας στο Β, υπό άλλες στο Γ. Μέχρι εκεί μπορείς να κάνεις βάσιμες προβλέψεις. Αυτός μόλις δει το Α, φωνάζει Ω, δίχως να το γνωρίζει. Ένα φτιαχτό Ω που θέλει σώνει και καλά να το φορέσει απ’ έξω καπέλο στην πραγματικότητα η οποία σύντομα το ξεβράζει ή αλλοιώνει το νόημά του. Σχεδίασε ρε φίλε το Α, Β, Γ, άντε πήγαινε μέχρι το Δ, κι άσε το χρόνο, τη δύναμη της προσαρμογής και της αλλαγής, την πρωτοβουλία των ανθρώπων, τον πειραματισμό, την ίδια τη μορφογενετική δύναμη των υποσυστημάτων να σου δείξουν τα επόμενα βήματα.
  • Έπαιρνε πάντα τη Φούσκα και την αντεστραμμένη πυραμίδα με τα δανεικά σαν Σύγκλιση με την Ευρώπη. Ανήκει στο λαμπρό Κλάμπ της Σύγκλισης.
  • Δεν μαθαίνει ποτέ από τα σφάλματά του. Αν του δώσεις μπόλικο σκοινί θα βρει τρόπο να κρεμαστεί μόνος του. Αν πέσει σε λάκκο θα συνεχίσει να σκάβει. Παρόλα αυτά επιζεί, έχει πολύ ισχυρό ένστικτο αυτοσυντήρησης.
  • Αγώνας για το αυτί και την εύνοια του εκάστοτε αρχηγού, είναι βασικός κανόνας επιβίωσής του.  Θέλει ταλέντο να κάνεις τον αρχηγό συμμέτοχο στα σφάλματά σου. Αν δεν σε στηρίξει αδυνατίζει και τη θέση του. Όποιος χτυπά εσένα χτυπά και τον  κηδεμόνα σου. Αυτό ισχύει και για τα ισχυρά ΜΜΕ που σε προωθούν. Αν σε ξεμπροστιάσουν όταν τα κάνεις μπάχαλο πλήττουν και τη δική τους αξιοπιστία. Γι’ αυτό κανείς δεν χάνεται στην αγορά των μαθητευόμενων μάγων.
  • Μην τον υποτιμάς. Έχει δυνατή μύτη στις ανακατατάξεις ισχύος, μυρίζεται από μακριά τα ισχυρά κέντρα, φροντίζει να είναι στη σωστή θέση, τη σωστή ώρα. Καταγγέλλει το παλαιοκομματικό μικρό-ρουσφέτι αλλά επιδεικνύει εκπληκτική ικανότητα να τοποθετεί δικούς του ανθρώπους σε επίλεκτες θέσεις, να χρησιμοποιεί τα ευρωπαϊκά «προγράμματα» και το δημόσιο χρήμα για την αυτοπροώθησή του, την οικοδόμηση των «συμμαχιών» του και των μοντέρνων πελατειακών του δικτύων. Τα open gov αυτός τα μασάει.
  • Συνήθως φαντασιώνεται ότι είναι Δελφίνος. Πρωθυπουργός σε αναμονή. Ο δελφινισμός είναι το «μεταρρυθμιστικό» του κίνητρο. Η Ελλάδα είναι συχνά μόνο το πρόσχημα.