Η ευρύτερη Αριστερά σε μετασχηματισμό

Συνέντευξη στην Αντιγόνη Σολομωνίδου Δρουσιώτου για τον "Φιλελεύθερο". Η συνέντευξη πραγματοποίηθηκε πριν την ανακοίνωση της ανεξαρτητοποίησής μου.

«Όπλων κρίσις, νεκρικοί διάλογοι για την αριστερά» το τελευταίο σας βιβλίο. Γιατί ψάχνετε τις απαντήσεις για τα πολιτικά προβλήματα της σημερινής κρίσης στην αριστερά; Χρειάζεται μια νέα σύνθεση στην αριστερά, μια νέα ιδρυτική πράξη. Κοιτάζω την αριστερά από τις κορυφογραμμές της ιστορίας σε εποχές μεγάλης κρίσης. Δηλαδή κάνω μια κάθοδο στον Κάτω Κόσμο και συνομιλώ με τα μεγάλα πνεύματα της αριστεράς, το θεωρητικό Ρούντολφ Χίλφερντινγκ της σοσιαλδημοκρατίας, τον Τζον Μέιναρντ Κέινς, το Φρανσουά Μιτεράν, τον Ενρίκο Μπερλινγκουέρ και τον Αντρέα Παπανδρέου την στιγμή που το κόμμα που ίδρυσε περνά υπαρξιακή κρίση. Ότι έχω μέσα στο βιβλίο είναι όλα αληθινά, ακόμα και αν φαίνονται μυθιστορηματικά.

Λέτε ότι η αριστερά ζει και αναπνέει περιμένοντας τις κρίσεις του καπιταλισμού και όταν όμως έρχονται πιάνεται αδιάβαστη. Ναι, αυτό το είδαμε στο μεσοπόλεμο, στην κρίση του υπερπληθωρισμού το ’70 και τώρα στη μεγάλη κρίση. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν πήρε χαμπάρι η αριστερά την ακολουθία των επερχόμενων κρίσεων, πιάστηκε παντελώς αδιάβαστη. Στην Ελλάδα είναι προφανές αυτό, αλλά φαντάζομαι και στην Κύπρο έζησε μια αυταπάτη. Στην Ελλάδα η κουλτούρα της πρώτης δεκαετίας του 2000 ήταν το εύκολο χρήμα, η αυταπάτη μιας σύγκλισης με την Ευρώπη. Στην πραγματικότητα ήταν μια φούσκα.

Τι δεν μας δίδαξε η ιστορία; Η ιστορία είναι και παγιδευτική. Για παράδειγμα, οι Γερμανοί διδάσκονται από την ιστορία τους μονόπλευρα, στέκονται στην κρίση του υπερπληθωρισμού του ’20 και ξεχνούν τη μεγάλη κρίση του ’30 που έφερε την ανεργία και το φασισμό. Καταδικάζουν εμάς τώρα μέσω των δανειακών συμβάσεων, σε μια νέα συνθήκη των Βερσαλλιών, δηλαδή δημιουργούν αυτό το σπιράλ ύφεσης – ανεργίας. Αυτό είναι μια έμμονη ιδέα της Γερμανίας.

Πώς αντιστέκεσαι; Εδώ δεν φτάνει η αντίσταση, η πολιτική βούληση, η τόλμη, γιατί εδώ μιλάμε για λεφτά. Να αντισταθούμε, αλλά λεφτά έχουν οι Γερμανοί, αυτή είναι η διαφορά.

Τότε τι κάνεις; Δεν σημαίνει ότι αυτός που έχει τα λεφτά βγαίνει πάντα κερδισμένος. Η ιστορία δεν είναι πάντα υπέρ των πιστωτών. Στην περίπτωση της Ελλάδας είναι βέβαιο ότι οι Γερμανοί θα χάσουν τα λεφτά τους αν δεν μας βοηθήσουν να μπούμε σε ανάκαμψη, θα τα χάσουν είτε εμείς πάμε σε ακαριαίο θάνατο, δηλαδή κηρύξουμε σε χρεωκοπία είτε μας καταδικάσουν σε αργό θάνατο.

Τι διαισθάνεστε ότι θα γίνει; Είναι πολλά τα σενάρια, ακόμα και το σενάριο της διάλυσης της ευρωζώνης. Ήδη προδιαγράφεται μια επαναχάραξη της ευρωζώνης τολμηρή, αυτό που λέμε δημοσιονομική ενοποίηση, banking union, ασφάλιση των καταθέσεων, αυτά είναι μεγάλα βήματα αλλά αφορούν το μέλλον, μακροπρόθεσμα όμως λέει ο Κέινς θα είμαστε όλοι νεκροί. Εμφανίζονται τα στοιχεία μιας προωθημένης ολοκλήρωσης της ευρωζώνης αλλά αυτή την στιγμή δεν υπάρχει άμεση, καταλυτική απάντηση στην κρίση. Οι Γερμανοί κάνουν ένα βήμα μπρος και δυο βήματα πίσω.

Η Ε.Ε. είναι διχασμένη μεταξύ Bορρά και Nότου. Ναι, είναι πολυδιασπασμένη, ζούμε στιγμές προ του παγκοσμίου πολέμου, πιο ήπιου ασφαλώς νομισματικού, εμπορικού πολέμου. Δες ας πούμε την σύγκρουση Γάλλων – Γερμανών.

Ολάντ – Μέρκελ. Ναι, οι Γερμανοί αρνούνται να μοιραστούν την αμοιβαιότητα στο χρέος, δηλαδή το ευρωομόλογο, οι Γάλλοι αρνούνται να μοιραστούν κυριαρχία, δηλαδή τη δημοσιονομική και πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης. Δες την σύγκρουση Βερολίνου – Βρετανίας, η οποία είναι σφοδρή. Το Λονδίνο αντιστέκεται σε αυτό που θα θέλαμε εμείς να προχωρήσει, υπό προϋποθέσεις όμως, στο banking union, δηλαδή δεν δέχονται ένας υπερεθνικός θεσμός της Ε.Ε. να ελέγξει το City. Για να αντιμετωπίσουμε την κρίση θέλουμε ένα ισχυρότερο προϋπολογισμό της ευρωζώνης. Οι Βρετανοί τσακώνονται με τους Γερμανούς για το 1% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Ύστερα είναι και οι άλλοι, εκτός Ευρωζώνης, οι Σουηδοί, Δανοί, Πολωνοί δηλαδή υπάρχει ένα ολόκληρο φάσμα δυνάμεων που δεν είναι μέσα στον πυρήνα, αλλά έχουν δικά τους εύλογα συμφέροντα. 

Τι οδήγησε στην κρίση; Η κρίση είναι μια βίαιη επίλυση των αντιθέσεων του καπιταλιστικού συστήματος. Έπειτα από το κύμα της παγκοσμιοποίησης, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, τη μετατόπιση των τεκτονικών πλακών του παγκόσμιου καπιταλισμού ανατολικότερα, την πληροφορική επανάσταση, το μπουμ στη χρηματοοικονομική σφαίρα, είναι φυσικό ότι αυτό οδήγησε σε μια πελώρια φούσκα. Αυτές οι διαρθρωτικές κρίσεις κάνουν ένα μεγάλο κύκλο, μέχρι να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος ανόδου στον παγκόσμιο καπιταλισμό, που δεν φαίνεται αυτή την στιγμή. Δεν ξέρουμε ποια θα είναι η αφορμή, μπορεί να είναι οτιδήποτε, ενδεχόμενα ένα νέο τεχνολογικό big bang. Αυτό που περιμένω είναι μια επανάσταση στον τομέα της ενέργειας. 

Η αριστερά τι ρόλο πρέπει να παίξει; Η αριστερά όπως είπαμε τα καταφέρνει σε εποχές ανόδους, αλλά σπάνια στην κάθοδο ανταποκρίνεται.

Γιατί; Διότι η αριστερά ταυτίστηκε με την γραμμική πρόοδο, με την αναδιανομή, εν μέσω κρίσης σπάνια η αριστερά πέτυχε. Τώρα πιστεύω ότι θα δημιουργηθεί μια νέα αριστερά μέσα από αυτή την κρίση. Δηλαδή όλες οι δυνάμεις της αριστεράς, σοσιαλιστικής ή κομμουνιστικής έμπνευσης, φυσικά και το ΑΚΕΛ, θα μπουν σε μια φάση μετασχηματισμού. Κάτι θα αλλάξει εν μέσω κρίσης.

Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει η νέα αριστερά; Ας πούμε πρέπει να δώσει μια εύλογη απάντηση στο πρόβλημα της απασχόλησης, είναι το πιο περίπλοκο. Απέτυχε στο μεσοπόλεμο και άρπαξε ο Χίτλερ το θέμα της απασχόλησης.

Τώρα το αρπάζει η Χρυσή Αυγή; Δεν μπορώ να πω ότι το έχει αρπάξει, αλλά υπάρχει αυτός ο κίνδυνος από κινήματα της άκρας δεξιάς σε συνθήκες μεγάλης ανεργίας.

Ποιος είναι ο αριστερός ηγέτης του σήμερα ο Ολάντ, ο Χριστόφιας, ο Τσίπρας, ο Βενιζέλος, ο Κουβέλης; Αυτό θα το δείξει στο τέλος ο λογαριασμός.

Ποιος θα βγάλει το λογαριασμό; Η ιστορία.

Η ιστορία γράφεται με τη ψήφο; Και με τη ψήφο όχι όμως σε μια θητεία, σε ένα εύλογο μεσοπρόθεσμο διάστημα, αλλά η ψήφος δεν σημαίνει πάντα δικαίωση. Πολλές φορές με τη ψήφο έγιναν καταστροφές απίστευτες. Εγώ μέσα από το βιβλίο μου «Όπλων κρίσις» αλλά και προεκλογικά που έβγαλα το βιβλίο «Ε! Πρόεδρε» (2009) στέλνω ένα ξεχωριστό μήνυμα σε κάθε ηγέτη της αριστεράς, είτε εδώ είτε στο εξωτερικό, διαφορετικό για τον Τσίπρα, για τον Κουβέλη, για τον Χριστόφια, για τον Ολάντ, αυτό πρέπει να το ανακαλύψει ο ίδιος ο αναγνώστης.

Το ΠΑΣΟΚ θα μπει αναγκαστικά σε μια ριζική επανίδρυση

Τι θα έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου σήμερα εν μέσω κρίσης; Στο βιβλίο σε μένα απάντησε τολμηρά. Είπε ότι θα έπαιρνε έγκαιρα μέτρα.

Ναι, αν τον ενημέρωναν και όπως λέτε στο βιβλίο … όσο ζούσε δεν του έλεγαν ποτέ όλη την αλήθεια. Άρα;

Το ΠΑΣΟΚ έπρεπε να διαλυθεί, όπως λέτε; Τα σοσιαλιστικά κόμματα αυτού του τύπου, ειδικά το ΠΑΣΟΚ δεν αντέχουν σε αυτό που λέγαμε, στις αποπληθωριστικές πολιτικές. Το ΠΑΣΟΚ τώρα βρέθηκε στο κέντρο μιας αντεστραμμένης πυραμίδας με δανεικά, για την οποία έχει σημαντική ευθύνη και στο πρώτο ταρακούνημα η πυραμίδα καταρρέει και συμπαρασύρει το ΠΑΣΟΚ. Βλέπε ακόμα υπόθεση Τσοχατζόπουλου σε μια κρίσιμη στιγμή και αυτό είναι αυτοδιαλυτικό στοιχείο.

Ο Αντρέας Παπανδρέου αν έβλεπε αυτά τι θα έλεγε; Δεν του το είπα, αλλά έμμεσα του το υφάρπαξα. Δηλαδή του λέω τι κρίνει ένα ηγέτη, η πορεία του ή η ποιότητα του τέλους; Όταν ένα πρόσωπο που εσύ το είχες σε κεντρικό ρόλο αποδείχτηκε τόσο σκάρτος τι γίνεται;

Πώς νιώθετε εσείς ως συνεργαζόμενος στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ; Νιώθω ότι ένα κόμμα που πέρασε αυτή την εμπειρία, δεν μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει όπως πριν, επομένως θα μπει αναγκαστικά ο χώρος της σοσιαλιστικής αριστεράς, της κεντροαριστεράς σε μια ριζική επανίδρυση.

Πρέπει να διαλυθείς για να επανιδρυθείς; Ναι, πάντα σε μια νέα ιδρυτική πράξη υπάρχει μια στιγμή συντεταγμένης ή άτακτης αυτοδιάλυσης.

Έντονες οι φυγόκεντρες δυνάμεις. Ναι, μπορεί να μην είναι σε θέση αυτός καθ’ αυτός ο χώρος να ανασυγκροτηθεί, θα χρειαστούν νέες δυνάμεις που είναι το πιθανότερο. Εγώ προσωπικά πλειοδοτώ υπέρ νέων δυνάμεων οι οποίες θα έλθουν στο προσκήνιο και θα ανασυγκροτήσουν το χώρο της κεντροαριστεράς, όπως επίσης με ενδιαφέρει και ο αυτομετασχηματισμός του ΣΥΡΙΖΑ σε μια αξιόπιστη ευρωπαϊκή εναλλακτική λύση. Πάντα στην αριστερά υπήρχαν δυο πνεύμονες, ένας πιο κομμουνιστικός, πιο ριζοσπαστικός και ένας πιο σοσιαλδημοκρατικός, πιο μετριοπαθής, αυτοί οι δυο πνεύμονες πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται, να δουλεύουν στο ίδιο σώμα.

Αν συνεργάζονταν, τώρα θα ήταν κυβέρνηση. Ασφαλώς, ή αν οι κουμουνιστές – σοσιαλιστές στο μεσοπόλεμο συνεργάζονταν, δεν θα έβγαινε ποτέ ο Χίτλερ ή ο Μουσολίνι. Άρα το μήνυμα είναι, ενότητα της αριστεράς, των δυο πνευμόνων. Στην Κύπρο δεν είναι τα ίδια διότι το ΑΚΕΛ κατά κάποιο τρόπο αν και είναι κομουνιστικής έμπνευσης ταυτόχρονα λειτουργεί στην πράξη ως μια μεγάλη λαϊκή σοσιαλδημοκρατία.

Πέτυχε το ΑΚΕΛ; Κάτω από τις συνθήκες που δούλεψε, που δεν είναι ιδανικές, ασφαλώς πέτυχε, έπαιξε ένα εθνικό ρόλο. Δεν σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή πρέπει να κάνεις ένα θετικό ισολογισμό, αλλά ιστορικά έχει πετύχει. Την ώρα που διαλυόταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας ουσιαστικά, το ΑΚΕΛ κράτησε, έβγαλε και Πρόεδρο.

Ο οποίος προεδρεύει του Συμβουλίου της ΕΕ. Ναι, αυτή είναι η ειρωνεία της ιστορίας με τη θετική της έννοια. Πάντα παρουσιάζει για μένα το ΑΚΕΛ ένα ενδιαφέρον, μπορώ να σας πω ομόλογο του ιταλικού κομμουνιστικού κόμματος, όπου ήταν ένα κομμουνιστικό κόμμα στις αναφορές του, ειδικά το ΑΚΕΛ που ήταν και πιο ορθόδοξο και ταυτόχρονα είχε μια πρακτική σοσιαλδημοκρατική λειτουργία  με την έννοια των κοινωνικών κατακτήσεων εντός του καπιταλισμού, αυτό εννοώ.

Βέβαια τώρα δίνει τη μάχη με την Τρόικα. Το έφεραν τα πράγματα έτσι ώστε ένα κομμουνιστογενές κόμμα να διαχειριστεί τη μεγαλύτερη κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού και επομένως να είναι αναγκαστικά και συνομιλητής των δανειστών της Τρόικας. Οι υπολογισμοί που κάνω στα πράγματα και στη διαχείριση της ελληνικής κρίσης πάντα βάζω στην εξίσωση την Κύπρο. Δηλαδή η σκέψη ότι η Κύπρος θα μείνει έκθετη σε κινδύνους απρόβλεπτους αν η Ελλάδα καταρρεύσει και φύγει από το ευρώ, μας αναγκάζει να είμαστε πιο προσεκτικοί και πιο συντηρητικοί. Η Κύπρος στη σκέψη μου παίζει καταλυτικό ρόλο. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση για κάθε είδους προβοκάτσιες με πολιτική στόχευση καθώς η Κύπρος συζητά την προσφυγή της στο μηχανισμό στήριξης. 

Δεν έχω ακούσει κανέναν να λέει ότι έχει στο μυαλό του την Κύπρο. Όταν συζητάμε και όταν υπολογίζουμε τα συν και πλην, η Κύπρος είναι ένας καθοριστικός παράγοντας. Αν δεν είχαμε το πρόβλημα αυτό, μπορεί να ρισκάραμε περισσότερο στις διαπραγματεύσεις, ακόμα και στο εξαιρετικά ακραίο σενάριο μιας προσωρινής συντεταγμένης αναδίπλωσης στο εθνικό νόμισμα ή σε διπλό νόμισμα. Ωστόσο τα γεωπολιτικά της περιοχής μας υποχρεώνουν να θέλουμε να συμμετέχουμε και να εξασφαλίζουμε μια ισχυρή κάλυψη από τον πυρήνα της ευρωζώνης. Αυτό παίζει καταλυτικό ρόλο στην εθνική διαπραγματευτική μας τακτική.

Τότε θα έπρεπε να ψηφίσετε τα μέτρα αλλά εσείς είπατε στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό ότι θα καταψηφίσετε το τμήμα για το Υπουργείο Εργασίας. Δε συμφωνώ με τη διαπραγματευτική στρατηγική Σαμαρά – Στουρνάρα και τα αποτελέσματά της αλλά η όποια διαφοροποίησή μου δε θα ρισκάρει μια τυφλή και χαοτική εξέλιξη στη σχέση μας με την ευρωζώνη. Πάντα δυστυχώς μας φέρνουν στο τραγικό δίλημμα: άμεση χρεωκοπία – ακαριαίος «θάνατος» ή βαθιά ύφεση – αργός «θάνατος» και εμείς επιλέγουμε το δεύτερο με την ελπίδα ότι σχετικά σύντομα θα ανακαλυφθεί ένα νέο «φάρμακο» στην Ευρώπη για να σωθούμε. Έχουμε πέσει σε παγίδα. Να μείνουμε στο Ευρώ φαίνεται δυσβάσταχτο με το υπάρχον status quo. Να φύγουμε καταστροφικό. Η αποπαγίδευση απαιτεί υψηλή «επιστήμη» και «τέχνη» της πολιτικής.

Η πίεση Βενιζέλου και Κουβέλη έβαλαν κάποιο φρένο; Κάποιο φρένο, αλλά συστήνω και μέσα στο βιβλίο αυτό που λέμε πολιτικό σερφινγκ πάνω στο κύμα της λαϊκής αγανάκτησης ώστε να «τρομάξω» τους Ευρωπαίους από ένα ενδεχόμενο ντόμινο και ταυτόχρονα μέσω των Ευρωπαίων και των εύλογων αντιδράσεων τους να εκλογικεύσω τις προσδοκίες των Ελλήνων και να αποδεχτούν, ας το πούμε, μια ελπιδοφόρα και εύλογη προσαρμογή. Δηλαδή να βρούμε ένα νέο σημείο ισορροπίας μεταξύ Ελλάδας και εταίρων, αυτό το σημείο ισορροπίας αναζητείται. Έχουν γίνει μεγάλα σφάλματα  και από την Ελλάδα και από την Ευρώπη σε όλη αυτή την πορεία, σφάλματα καταλυτικά.

Κυρίως από το ΠΑΣΟΚ; Η Ελλάδα αν διαβάζετε τα βιβλία μου είναι σε χρεωκοπία στα θεμελιώδη δεδομένα από το 2008. Κάθε χρόνο έγραφα ένα βιβλίο προαναγγέλλοντας την καταστροφή, ακόμα και την ώρα των Ολυμπιακών Αγώνων έγραψα το «Βαμπίρ και κανίβαλοι» δηλαδή την ανατροπή όταν η ανεργία και το δημογραφικό επιδεινωθούν. Μέσα στο 2008 όταν ο Γιώργος Παπανδρέου είχε κουρδιστεί να γίνει Πρωθυπουργός έγραψα το «Ε! Πρόεδρε» μια κραυγή απελπισίας, προαναγγελίας της καταστροφής. Έκανα τα πάντα, αλλά ούτε η Ευρώπη ήταν έτοιμη, ούτε η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος, δεν πίστευαν ότι μπορεί μέσα στην ευρωζώνη να χρεοκοπήσει κράτος, δηλαδή σ’ όλες τις εξισώσεις υπήρχε η ψευδαίσθηση ότι τα ομόλογα του δημοσίου είναι risk free.

Αυτό το διδάσκουν και στα Πανεπιστήμια. Ναι, ήταν το τραγικό λάθος. Επί δέκα χρόνια ούρλιαζα, δεν το πίστευαν, άρα είναι πιο βαθύτερο το πρόβλημα από τα λάθη της κυβέρνησης Παπανδρέου. Τα περισσότερα λάθη έγιναν από τους εταίρους, πίστευαν ότι η ελληνική κρίση είναι μια προσωρινή κρίση ρευστότητας, όχι χρεωκοπίας ή έτσι έκαναν ότι πίστευαν γιατί φοβήθηκαν μια αλυσιδωτή αντίδραση. Η αλήθεια είναι ότι η μέθοδος των Γερμανών δεν είναι αποτελεσματική, αλλά δεν έχουμε προς το παρόν άλλη, πρέπει να πείσουμε 17 κοινοβούλια. Υπάρχουν ιδέες, ας πούμε ότι πρέπει να κουρευτεί και το επίσημο ελληνικό χρέος, να ανακεφαλοποιηθούν οι τράπεζες απευθείας από τον ESM, ότι πρέπει να γίνει μια νέα συμφωνία ώστε να αυξηθούν οι επενδύσεις στην Ευρώπη, μια νέα συμφωνία για την ανεργία, οι απαντήσεις υπάρχουν, απλώς ο λογαριασμός είναι μεγάλος και οι Γερμανοί φοβούνται να τον αναλάβουν μέχρι στιγμή.

Τα βήματα γίνονται εκπρόθεσμα. Ναι, με καθυστέρηση, αλλά πρέπει να έλθει κανείς στη θέση των Γερμανών. Αν μπουν Ισπανία, Ελλάδα, Κύπρος, Ιρλανδία σε πρόγραμμα, θα υπολογίζεις ένα κόστος δυόμισι τρισεκατομμύρια ευρώ, που είναι το 100% του ΑΕΠ της Γερμανίας. Αν χρεοκοπήσουμε σε ντόμινο οι 4 αυτές χώρες, σημαίνει το 21% του ΑΕΠ της Γερμανίας, δηλαδή μιλάμε για γιγάντια μεγέθη, ακόμα και για τη Γερμανία.

Θέλουν να βγει η Ελλάδα από το ευρώ; Ζυγίζουν τα πράγματα, αν ήταν απολύτως ασφαλείς ότι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν θα είχε επιπτώσεις, θα την πέταγαν έξω για λόγους διαπαιδαγώγησης. Το ευρώ είναι ένα ιστορικό σχέδιο για την Ευρώπη και όλοι έχουν συμφέρον να το υποστηρίξουν. Φαντάσου να είσαι Αυστριακός, Γερμανός και να σου λένε η Κρήτη και η Κύπρος είναι Ευρώπη, παθαίνουν σοκ, τους φαίνεται ότι πετούν τα λεφτά τους σε ένα άλλο πλανήτη. Πρέπει να το καταλάβουμε.

Στις 12 Νοεμβρίου η Ελλάδα θα έχει κλειδώσει την παρουσία της στην ευρωζώνη; Βλέπεις ότι έχω μια αμφιβολία, ελπίζομε. Ατυχήματα ανά πάσα στιγμή είναι στο δρόμο μας, μεγάλα ατυχήματα γιατί η Ελλάδα είναι αυτό που λέμε μια αντεστραμμένη πυραμίδα, μια στενή παραγωγική βάση, μη ανταγωνιστική, μη εξαγωγική, στηρίζει μια υπερδομή γιγάντια και σε μεγάλο βαθμό παρασιτική.

Ο κόσμος είναι απελπισμένος, πώς μπορεί να δεχτεί και άλλα μέτρα; Δύσκολα. Αυτή η αντεστραμμένη πυραμίδα με τα δανεικά έχει διαμορφώσει μια μη βιώσιμη κοινωνική δομή και κινδυνεύει να σωριαστεί στα κεφάλια των ανθρώπων. Η βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή σε λίγο χρόνο δε φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα στο μετασχηματισμό της οικονομίας. Ωστόσο δεν έχουμε καμία ένδειξη σήμερα ότι η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα μπορούσε να φέρει μια ταχύτατη ανάκαμψη, αντίθετα όλοι συμφωνούμε ότι θα έχουμε υπερπληθωρισμό και ακόμα μεγαλύτερη ανεργία, ακόμα μεγαλύτερη ύφεση.

Θα πάει και η Κύπρος μαζί; Το πρόβλημα της Κύπρου είναι διαφορετικό, ενώ εμείς έχουμε ένα πολύ μεγαλύτερο κράτος από αυτό που μπορεί να κρατήσει η πραγματική μας οικονομία, η Κύπρος έχει ένα πολύ μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα από αυτό που αντιστοιχεί στην πραγματική οικονομία. Παρ’ όλα αυτά μπορεί η Κύπρος να είναι ένα καταφύγιο ειδικής μορφής, μπορεί να επιζήσει σαν ένα City της Μεσογείου και μάλιστα με τα πετρέλαια, που της δίνει τη δυνατότητα να έχει μια ισχυρότερη παραγωγική βάση και επομένως να μην είναι φούσκα η χρηματοπιστωτικής της επέκταση, αλλά σίγουρα να αντλεί εισοδήματα περισσότερα από τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Είμαι πιο αισιόδοξος για την Κύπρο παρά για την Ελλάδα.

Γιατί; Είναι πιο πειθαρχημένος λαός, έχει καλύτερη διοίκηση και έχουν όλοι συμφέρον να στηρίξουν την Κύπρο και οι Ευρωπαίοι και οι Ρώσοι.

Θα ήθελα να ζω στη Λεμεσό

Πώς βλέπετε την Προεδρία; Η Προεδρία έχει πια υποβαθμιστεί όπως έχει υποβαθμιστεί και η Commission, δηλαδή τα όργανα της ΕΕ έχουν υποβαθμιστεί.

Εμείς καλούμαστε να λύσουμε το δημοσιονομικό 2014 – 20. Φαντάσου, ενώ έχετε υποβάλει αίτηση στην Τρόικα. Το δημοσιονομικό εμπλέκεται με όλη τη διαχείριση της κρίσης, διότι αν είχαμε έστω 1,5% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον προϋπολογισμό, θα μπορούσαμε πιο αποτελεσματικά να αντιμετωπίσουμε την ανεργία, να πάμε σε επενδύσεις. Σκέψου ότι ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός των ΗΠΑ είναι το 24% του ΑΕΠ της Αμερικής. Σε μας, ας πούμε ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός είναι ούτε 1% του ΑΕΠ και οι Βρετανοί θέλουν να το κάνουν 900 δισεκατομμύρια, και οι Γερμανοί ένα τρισεκατομμύριο, δηλαδή η διαφορά είναι 100 δισεκατομμύρια και πρέπει να το λύσει ο Χριστόφιας. 

Έχετε καλές σχέσεις με το ΑΚΕΛ; Πάντα, είχα καλές και στενές σχέσεις με το ΑΚΕΛ. Με αγαπούσε πολύ ο μακαρίτης Εζεκίας Παπαϊωάννου, λόγω αντιδικτατορικής αντίστασης.

Έρχεστε στην Κύπρο; Παλιά συνεχώς, έκανα και μια εκπομπή σε κυπριακό ραδιοσταθμό, αλλά καμιά φορά τον Δημήτρη τον πιάνουν τα δογματικά του και απομακρύνεται, εγώ πάντως τον αγαπώ έτσι αλλιώς. Εγώ την Κύπρο την σκέφτομαι κάθε μέρα, προσωπικά θα ήθελα να ζω στη Λεμεσό, ξέρω καλά τα κυπριακά, έζησα την τραγωδία από μέσα, ξέρω και πολύ μεγάλα μυστικά από τη δικτατορία.

Γιατί δεν τα γράψατε ποτέ; Τα έχω υπονοήσει στο «Χαμένο Μπλουζ», είναι μεγάλη περιπέτεια γιατί εμείς μέσα στη δικτατορία αντλούσαμε «εξοπλισμό» από την Κύπρο κι αυτό μας έφερε πολλές φορές σε δύσκολη θέση. Ας πούμε με τον αγαπημένο Αλέκο Παναγούλη ποτέ δεν συμφωνήσαμε για τα πρόσωπα που συνεργαζόταν στην Κύπρο, έμενε πάντα μια εκκρεμότητα.

Να πω τη λέξη Γιωρκάτζης; Ναι, παρέμεινε ένα αίνιγμα και ο Αλέκος μέχρι τέλους τον υπερασπιζόταν. Πολλά αινίγματα έχει η Κύπρος. Δεν είμαι σίγουρος για τις απαντήσεις.

Σε μια εντεκάδα της εθνικής Ευρώπης, πού θα βάζατε το Δημήτρη Χριστόφια να παίζει; Δεν θα ήθελα να απαντήσω σε αυτό. Η οικειότητα που νιώθω με το Δημήτρη δεν μου επιτρέπει να κάνω δημόσια δηλώσεις, δεν έχω το δικαίωμα.