Αν ένας Άγγλος ή ένας Γερμανός έγραφε το "Βαμπίρ και Κανίβαλοι" ή το "Λευκό Κοτσύφι" πολύ πιθανό να είχαν γίνει αντικείμενο δημόσιας συζήτησης και στο διεθνή τύπο. Αν ένας Έλληνας διατυπώσει την ιδέα για ένα κοινό ευρω - ομόλογο οι πάντες θα χαμογελάσουν ειρωνικά με τη σκέψη ότι οι Έλληνες πάνε να μοιραστούν τη δημοσιονομική ασωτία τους με τους ευρωπαίους εταίρους. Εντάξει, ας μη γλιστράμε τέτοιες ώρες στον αντεστραμένο ναρκισσισμό της "δυστυχίας να είσαι 'Ελληνας". Αλλά διερωτώμαι αν ήμουν Γερμανός, θα έκανα πρόταση για έκδοση Ευρω – ομολόγου, ώστε να εξασφαλιστεί πρόσβασή μας σε φθηνό δανεικό χρήμα; Πιθανόν όχι. Η Ελλάδα είναι εξαρτημένη από τον υπερδανεισμό όπως ο ηρωινομανής και είναι επείγον για να στηρίξουμε ένα άμεσο πρόγραμμα σταθεροποίησης – αναδιάρθρωσης τουλάχιστον να βρούμε “μεθαδόνη”. Και η Γερμανία όμως είναι υπερεξαρτημένη από τις εξαγωγές κι αν η υπόλοιπη Ευρώπη βυθιστεί στην ύφεση, η απρόθυμη τώρα αλλά συνετή χώρα θα γνωρίσει δυσάρεστες εκπλήξεις. Προς το παρόν όμως μπορεί να αποκαλεί όπλο μαζικής αυτοκτονίας την αμερικανική και βρετανική στρατηγική της ρίψης χρήματος με τα “ελικόπτερα”.
Η κρίση έχουμε ξαναπεί είναι “πόλεμος” με άλλα μέσα. Αλλά και ο δανεισμός των κρατών μες στην κρίση είναι άγριος ανταγωνισμός για φθηνό χρήμα στις παγκόσμιες χρηματαγορές. Οι άσωτες ΗΠΑ, ακόμα και εν μέσω της κρίσης που προκάλεσαν, εξακολουθούν να γίνονται μαγνήτης φθηνού δανεικού χρήματος και να επικρατούν ακόμα και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων με πολύ καλύτερη δημοσιονομική εικόνα. Οι ΗΠΑ και δανείζονται φθηνά και έχουν και τη μηχανή που κόβει δολλάρια για να τρομπάρουν με καυτό χρήμα την αγορά τους αλλά και να μεταβιβάζουν τις απώλειές τους στους άλλους. Οι Ευρωπαίοι δεν έχουν αυτές τις δυνατότητες. Η αμερικανική αγορά ομολόγων υπερέχει σε μέγεθος και ρευστότητα. Η ευρωπαϊκή αντίθετα είναι θρυμματισμένη. Η έκδοση κοινού ευρω-ομολόγου στη βάση εγγυητικού fund θα ανατρέψει αυτήν την εικόνα. Θα ενισχύσει το ευρώ ως διεθνές αποθεματικό νόμισμα. Θα επιβάλει την τιμολόγηση του πετρελαίου και των άλλων commodities στη βάση του ευρώ. Εννοείται ότι θα συγκροτείται τεχνικά μ' ένα τρόπο που θα κερδίζουν όλες οι χώρες και δεν θα φορτώνουν οι άσωτες τους κινδύνους τους στις πλεονασματικές. Όμως με τα σημερινά δεδομένα ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ούτε το Eurogroup έχουν ανάλογη αρμοδιότητα. Η ωρίμανση αυτής της ρηξικέλευθης ιδέας, που πάει πέρα από το Μάαστριχτ, θέλει χρόνο, ενώ εμείς καιγόμαστε για γρήγορα, υγιή δημοσιονομικά αντιθρομβωτικά.
Ο μόνος διαθέσιμος ευρωπαϊκός θεσμός που μπορεί να εκδώσει ένα προσωρινό, κοινό ομόλογο, καθαρά αντικυκλικού επενδυτικού χαρακτήρα, στη βάση ενός μεγάλου σταθεροποιητικού fund, διάρκειας το πολύ πέντε χρόνων, είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Αυτή η πρακτική ιδέα αν προβληθεί σωστά στους τρεις πρώτους μήνες του 2009, μπορεί να πείσει ακόμα και τους απρόθυμους γερμανούς για μια πράγματι κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση, η οποία ταυτόχρονα θα επανατοποθετεί τους πόρους σε κρίσιμες για την ανταγωνιστικότητα και το περιβάλλον υποδομές και σε δυναμικούς, ανερχόμενους, καινοτομικούς τομείς, ιδιαίτερα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας. Επενδύσεις με θετικό πολλαπλασιαστή στην οικονομία κι όχι βέβαια για να τσιμεντώνουμε το "τίποτα" με το "πουθενά".
Προσοχή όμως! Θα πρόκειται αποκλειστικά για crisis management κι όχι για φεντεραλισμό στα κλεφτά που θα ξεσηκώσει τα γνωστά ευρωσκεπτικιστικά αντανακλαστικά. Ας κάνουμε τώρα μέσα στην κρίση ένα "μικρό" πρακτικό βήμα και τα υπόλοιπα θα έρθουν από "μόνα" τους σαν ώριμη αναγκαιότητα. Το ευρω -ομόλογο όταν έρθει η ώρα του θα αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο βήμα στην πολιτική εκπροσώπηση του ευρώ και στην οικονομική διακυβέρνηση και ολοκλήρωση της Ευρωζώνης. "Δωρεάν Γεύμα" όμως, ας το ξέρουμε, κανείς δεν θα μας προσφέρει.
