{ολόκληρη συνέντευξη του Μίμη Ανδρουλάκη στον Αγγελιοφόρο της Κυριακής χωρίς περικοπές}
Κύριε Ανδρουλάκη, έχετε εντάξει τον «κόκκινο κάβουρα» στην κατηγορία του μυθιστορήματος, διαβάζοντας όμως το βιβλίο, είχα την αίσθηση ότι λίγα μόνο από τα όσα περιγράφετε για την πραγματική ιστορία στη Θεσσαλονίκη, κινούνται στη σφαίρα του παραμυθιού…
Οι παράλληλες ιστορίες προδοσίες στον “Κόκκινο Κάβουρα” τέμνονται τελικά στην Θεσσαλονίκη, έναν τόπο ψυχής, όπου το φανταστικό στοιχείο είναι η ίδια η πραγματικότητά της. Άλλωστε και πριν εκατό χρόνια, το 1913, στη μεγάλη χρονιά των πρακτόρων, η πιο συγκλονιστική υπόθεση κατασκοπείας στον κόσμο συνδέεται με τη Θεσσαλονίκη, όπως θα έχετε διαβάσει στον “Κάβουρα”.
Μάθαμε ότι έχετε και οικογενειακό βίωμα από το θρύλο της Θεσσαλονίκης
Ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός της πρώτης διμοιρίας του Πρώτου (!) Ανεξάρτητου Τάγματος Κρητών που μπήκε πρώτο στη Θεσσαλονίκη το 1912 ήταν στενός συγγενής μου και συγχωριανός μου από τους Έξω Ποτάμους Οροπεδίου Λασιθίου. Μαζί του ο Πορτογάλος εθελοντής Αντόνιο Αλμέιδα που έπεσε μετά στη μάχη του Λαχανά και μια δισέγγονή του, η Σιμόν, εμπλέκεται στην υπόθεση του Κόκκινου Κάβουρα.
Ένας ανεμοστρόβιλος συμβάντων στον Κόκκινο Κάβουρα μας οδηγεί πολύ μακριά από τη Θεσσαλονίκη, στο Ντίσελντορφ, το Φίνμαρκ της Νορβηγίας, το Μάτο Γκρόσο της Βραζιλίας αλλά και στα μυστήρια της σύγχρονης κυβερνοκατασκοπείας. Ωστόσο θα σας επαναφέρω στην πεζή πραγματικότητα. Από τα …ζάλα που κάνουν, πλάγια και όχι στην ευθεία, εντοπίζετε «κάβουρες» στη σύγχρονη πολιτική ζωή;
Ο “Κόκκινος Κάβουρας” προσπαθεί να ρίξει φως στο ψυχαναλυτικό μυστήριο του Διπλού Ανθρώπου, σ΄όλες τις παραλλαγές του. Ο Θεσσαλονικιός πρωταγωνιστής του, ο Α-25, ήταν κατά τα επτά δέκατα κομμουνιστής και κατά τα τρία δέκατα πράκτορας της ΚΥΠ. Διερευνούμε λοιπόν πώς πολύ νωρίς μπαίνει το “σκουλήκι” στο “άγουρο μήλο”. Τα κίνητρα της προδοσίας είναι πιο περίπλοκα και αινιγματικά απ’ ό,τι συνήθως νομίζουμε. Σκεφθείτε μια άλλη περίπτωση Διπλού Ανθρώπου, του κορυφαίου πολιτικού της Θεσσαλονίκης, παρ’ ολίγον πρωθυπουργού. Στις περιπτώσεις αυτές δεν έχουμε ψυχωσική διαταραχή, δηλαδή ένα ντοστογιεβσκικό σωσία, το σχίσμα σε δύο πρόσωπα είναι ημιτελές, υπό έλεγχο αλλά τα πρόσωπα αυτά έχουν σχετική ανοσιογνωσία, δηλαδή παραβλέπουν και μισοξεχνούν το αφύσικο και τραγικό της κατάστασής τους. Μη συγχέετε όμως την ψυχοπαθολογία του Διπλού Ανθρώπου με τη συνήθη διάσταση λόγων - έργων σε πολλές σφαίρες της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής. Σε κάθε περίπτωση πάντως ο “Κόκκινος Κάβουρας” επιδιώκει να λειτουργήσει σαν καθρέπτης. Η επαγγελματική διπλοπροσωπία του προδομένου προδότη, Α-25, ίσως είναι το αντεστραμμένο παραμορφωμένο είδωλο της δικής μας καθημερινής, ήπιας, διπλοπροσωπίας.
Στην τελευταία μας κουβέντα, δηλώνατε απογοητευμένος από τα όσα συμβαίνουν στη χώρα. Να υποθέσω ότι δεν ασπάζεστε την αισιοδοξία των κυβερνώντων ότι η ανάκαμψη θα «μας χτυπήσει την πόρτα» το 2014;
Από μόνη της; Όχι! Αυτό θα συμβεί μόνο αν έγκαιρα συγχρονιστούν τρία γεγονότα: επενδυτικό σοκ μ’ ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης - περίοδος χάριτος στην αποπληρωμή του χρέους μέχρι να πέσει η ανεργία τουλάχιστον στο 15% - δραστική απομείωση του χρέους μ’ έναν συνδυασμό κουρέματος και μεγάλης επιμήκυνσής του. Ή μας δίνουν ένα μικρό σχέδιο Μάρσαλ, πέραν του ΕΣΠΑ, ή συμφωνούμε ότι σ΄όλη την περίοδο χάριτος οι διαθέσιμοι εθνικοί πόροι που πήγαιναν στους δανειστές δηλαδή οι τόκοι, το πρωτογενές πλεόνασμα και τα όποια έσοδα αποκρατικοποιήσεων θα περνούν μοχλευμένα επί τρία στο υπό ίδρυση Επενδυτικό Ταμείο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Ας αποδεσμεύσουν τα κόμματα τους βουλευτές τους ώστε να εκδοθεί κοινό ψήφισμα της Βουλής των Ελλήνων - SOS προς τα κοινοβούλια, το Ευρωκοινοβούλιο, τις κυβερνήσεις και την κοινή γνώμη των χωρών της Ευρωζώνης στο όνομα του “πλην τριάντα” -στο ΑΕΠ και στην απασχόληση- το οποίο θα απαιτεί “αποζημίωση” για τα λάθη του προγράμματος διάσωσης, θα εκμεταλλεύεται τις αυτοκριτικές στον χώρο των εταίρων και κρατώντας στο χέρι ένα Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης θα καταθέτει μια πειστική λυτρωτική ελληνική πρόταση.
Η ηγεσία του Κόμματος, γράφεται στο βιβλίο, κατάφερε ν’ απαλλαχθεί από τον πράκτορα, χωρίς ν’ ανοίξει ρουθούνι. Οι ηγεσίες των σημερινών κομμάτων μπορούν λέτε να μας απαλλάξουν από τα μνημόνια, χωρίς άλλα θύματα; Ή ηγεσία με ηγεσία έχει διαφορά;
Όταν έχεις χρεοκοπήσει δεν υπάρχει “βασιλική οδός”. Η ηγεσία δεν έχει απεριόριστες δυνατότητες. Σε κάθε φάση της κρίσης διαθέτει ένα φάσμα εναλλακτικών δυνατοτήτων στα όρια της αλληλεξάρτησης και της πολυπλοκότητας της Ευρωζώνης, στα όρια του συσχετισμού των δυνάμεων. Δεν υπάρχει μονόδρομος. Η τύχη είναι βέβαια με τα προετοιμασμένα μυαλά, αυτά που διαθέτουν σεναριακή στρατηγική σκέψη, εναλλακτικά σχέδια αλλά επί του πραγματικού πεδίου της “μάχης” αυτό που μετρά τελικά είναι η ηγεσία. Και μεις είχαμε κενό στη στρατηγική, κενό και στην ηγεσία.
Επιμένεις ότι τότε, τον Απρίλιο του 2010, που πετάχτηκε η Ελλάδα εκτός αγορών υπήρχε άλλη ρεαλιστική εναλλακτική λύση;
Οι εταίροι επέβαλαν τελικά το εκβιαστικό δίλημμα: ή άμεση, άταχτη χρεωκοπία με πιθανή αλυσιδωτή αντίδραση εξόδου από το ευρώ σε συνθήκες πανικού και κατάρρευσης ή μια υφεσιακή δανειακή σύμβαση με κίνδυνο στο τέλος της διαδρομής να ξανανταμώσει τη χρεωκοπία και μάλιστα με εξαντλημένο παραγωγικό δυναμικό. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι έπρεπε τότε η Βουλή των Ελλήνων μια Παρασκευή βράδυ, όταν κλείνουν τα διεθνή χρηματιστήρια, να απευθυνθεί στην Ευρωζώνη ώστε να στηρίξει μια άμεση ήπια αναδιάρθρωση του χρέους που θα το έφερνε κάτω από το όριο βιωσιμότητας και να καλέσει τους πιστωτές να επιλέξουν: ή κούρεμα των ομολόγων 25% στην καταληκτική ημερομηνία ή θα κρατήσουν ακέραιο το ονομαστικό κεφάλαιο αλλά με επιμήκυνση του χρέους και πολύ χαμηλότερο επιτόκιο. Συμπληρωματικά θα ζητούσαμε ένα ισχυρό νομισματικό και επενδυτικό αντιστάθμισμα στην αναπόφευκτη υφεσιακή περικοπή των αντιπαραγωγικών δαπανών του δημοσίου. Το αν θ’ ανταποκρινόταν η Ευρωζώνη σ’ αυτό το δημιουργικό “σπρώξιμό” μας δεν το γνωρίζουμε γιατί η ηγεσία έσπευσε εκ των προτέρων να χαρακτηρίσει “εγκληματία”(!) τον φορέα αυτής της πρότασης, δηλαδή την αφεντιά μου. Πάντως δεν υπήρχε τότε κανένας άλλος από μηχανής θεός, Κινέζος ή Ρώσος ούτε ήταν εναλλακτική λύση το “chicken game”, το να απειλήσουμε δηλαδή τους εταίρους με την αυτοκτονία μας.
O Αλ. Τσίπρας θα μπορούσε να γίνει ο «κάβουρας» που θα τρύπωνε στα άδυτα των Βρυξελλών και να συνάψει επωφελείς συμφωνίες για την Ελλάδα;
Δεν υπάρχει εύκολος δρόμος για μας την επόμενη δεκαετία. Και χωρίς Μνημόνιο. Η ελληνική οικονομία παρά το τριετές βίαιο ξεφούσκωμα παραμένει μια ασταθής αντεστραμμένη πυραμίδα. Μειώθηκε βέβαια η υπερκείμενη υπερδομή της αλλά στον ίδιο βαθμό μειώθηκε και η στενή, έτσι κι αλλιώς, παραγωγική της βάση. Η θέση του Τσίπρα συνεπώς θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ένα παλιρροϊκό κύμα τον έφερε στην κορυφή του και πρέπει: ή να σερφάρει πάνω του με επιτυχία ή αυτό θα τον πετάξει στα βράχια και μαζί του τη χώρα. Ο ηγέτης ξαναγίνεται σχοινοβάτης πάνω από την άβυσσο όπως στο Ε, Πρόεδρε!
Με το βιβλίο σας «ΜΕΤΑ» το 1992 διατυπώσατε την πρότασή σας για την ανασύνθεση της Κεντροαριστεράς. Πόσο κοντά είναι ή πόσο απέχει από αυτήν, η Κίνηση των 58;
Η κεντρική ιδέα του ΜΕΤΑ ήταν η προγραμματική συνάντηση, με δύο τρεις πιθανές παραλλαγές, των δυνάμεων κεντροαριστεράς σοσιαλδημοκρατικής έμπνευσης με κείνες της μετακομμουνιστικής ανανεωτικής αριστεράς προς ένα νέο πολιτικό αστερισμό. Σήμερα το ίδιο ζήτημα τίθεται με άλλους ιστορικούς όρους και ανάστροφη διάταξη δυνάμεων. Έχει μεσολαβήσει η τριπλή ακολουθία των κρίσεων του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού -χρηματιστηριακή (2001), χρηματοπιστωτική (2008), κρίση χρέους (2010-2012)-, έχει διαψευστεί η διάχυτη εκσυγχρονιστική ψευδαίσθηση μιας αδιατάρακτης, γραμμικής σύγκλισης με την Ευρώπη, η χώρα βιώνει μια ιστορικής κλίμακας χρεωκοπία ενώ διαδραματίζονται βίαιες κοινωνικές ανακατατάξεις. Το ΜΕΤΑ του 2014 πρέπει να ανοίξει την προοπτική ενός νέου ιστορικού κοινωνικού και πολιτικού μπλοκ, που προϋποθέτει τον διάλογο και τη βασανιστική σύγκλιση της πιο ριζοσπαστικής πτέρυγας της Αριστεράς, του Συριζα, με την πιο μετριοπαθή εκδοχή της, την κεντροαριστερή, η οποία πρέπει να ανασχηματιστεί ριζικά. Κάθε πρωτοβουλία προς μια νέα ιδρυτική πράξη στο χώρο της Κεντροαριστεράς για να λειτουργήσει θετικά πρέπει να είναι και να φαίνεται αυτόνομη δηλαδή να μην “καπελώνεται”, να δημιουργεί εμπιστοσύνη μεταξύ των δυνητικών εταίρων και να δίνει προβάδισμα σε αυθεντικά νέες δυνάμεις. Να έχει μια νέα αφήγηση συμβατή με την τραγική φυσιογνωμία των καιρών αντί να διαπνέεται από την νοσταλγία για μια εποχή αντιφατικού “εκσυγχρονισμού” που είχε αναμφίβολα και θετικά αλλά ονόμασε τη φούσκα σύγκλιση με την Ευρώπη, αδιαφόρησε για τη διεύρυνση της διεθνούς εμπορεύσιμης παραγωγικής βάσης της χώρας και ανέχθηκε τη γενικευμένη χαλάρωση των ηθικών κριτηρίων στη διακυβέρνηση και τη διοίκηση. Να αντιπροσωπεύει μια νέα συμμαχία στο κοινωνικό επίπεδο που δεν επικαλύπτεται από το παλαιό στατους κβο. Και βέβαια η στρατηγική της δεν πρέπει να την ενσωματώνει -έστω ακούσια- στο κυρίαρχο κεντροδεξιό σχέδιο υπό την πρόφαση μιας ευρωπαϊκής ομπρέλας. Διαφορετικά δεν θα έχει σχέση με καμία ιταλική Ελιά αλλά θα ταυτίζεται με το αλήστου μνήμης Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα του Κράξι, που είχε πραγματώσει μια προνομιακή συνεργασία με την Χριστιανοδημοκρατία. Ή στην καλύτερη περίπτωση μπορεί θεωρητικά να είναι ένα κόμμα μπαλαντέρ όπως το φιλελεύθερο του Γκένσερ. Θεωρητικά, γιατί στην πράξη θα επιταχύνει την πόλωση αφού οι ίδιες δυνάμεις που ευκαιριακά τρομπάρουν επικοινωνιακά μια τέτοια πρωτοβουλία στην κρίσιμη στιγμή θα πριμοδοτήσουν το δίλημμα Σαμαράς ή Τσίπρας, υπέρ του πρώτου εννοείται. Ας το ξανασκεφτούν όλοι και ας διορθώσουν ακόμα και να κεφαλαιοποίησουν τα αρχικά θεμελιώδη σφάλματά τους.
O υπουργός Οικονομικών, Γ. Στουνάρας δέχεται πανταχόθεν πυρά το τελευταίο διάστημα. Επί δικαίω ή αδίκω , κατά τη γνώμη σας;
Ο Στουρνάρας είναι η επιτομή του υπεραισιόδοξου εκσυγχρονισμού της προηγούμενης δεκαετίας. Είναι δίκαιο να τον επιτιμώ γιατί αθέτησε τη δέσμευσή του να φέρει το αργότερο μέχρι τον προηγούμενο Μάιο το Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης. Και άδικο να λησμονώ πως ούτε πριν ούτε μετά την ένταξη στο ευρώ, ούτε στα έξι χρόνια της ύφεσης και στα τρία της χρεωκοπίας κανείς άλλος δεν έφερε ανάλογο σχέδιο.
«Πολιτικό ατύχημα» με εθνικές εκλογές το Μάϊο μαζί με τις αυτοδιοικητικές και τις ευρωεκλογές βλέπετε στον ορίζοντα;
Ζούμε σε μια κατάσταση αναμονής. Η παρούσα Βουλή δεν φαίνεται να δίνει καλύτερο κυβερνητικό σχήμα ενώ δεν ξέρουμε αν οι κάλπες είναι πράγματι “γκαστρωμένες”, δίνουν δηλαδή ώριμες εναλλακτικές λύσεις ή έχουν “ανεμογκάστρι”.
