Όταν ο ναυαγός Οδυσσέας άκουσε στο παλάτι της Ναυσικάς τον
τυφλό τραγουδιστή Δημόδοκο να εξιστορεί με τη λύρα του τα πάθη του Τρωικού
πολέμου, δεν μπόρεσε να κρύψει τα δάκρυά του και καταλήφθηκε από την
ασυγκράτητη επιθυμία να πει ποιος είναι και να αφηγηθεί την περιπλάνηση και τα
βάσανά του. Έτσι και μένα με κυριεύει η ίδια με τη δική του νοσταλγική διάθεση
να σας μιλήσω για την Αριστερά και να σας διηγηθώ τις περιπέτειές της σ’ εποχές
μεγάλης κρίσης. Η νέα αφήγηση θα ήταν λογιοτατισμός, ασπόνδυλη, άνευρη,
απομαγνητισμένη διάλεξη –μας παροτρύνει το δαιμόνιο του πολυμήχανου Οδυσσέα–, αν
δεν επαναλαμβάναμε τη δική του κάθοδο στον Κάτω Κόσμο, όπου τα μεγάλα πνεύματα
της Αριστεράς εξακολουθούν να διαλέγονται, να αναζητούν μια νέα σύνθεση, μια
νέα ιδρυτική της πράξη, να απαντούν στο «Τι να κάνουμε;», να συγκρίνουν τη δική
τους δραματική εμπειρία στις διακεκαυμένες ζώνες της ιστορίας με τη δική μας
στη μεγάλη κρίση του καπιταλισμού, κρίση ταυτόχρονα του ευρώ, της περιόδου 2008-2013. Γυρίζουμε
λοιπόν τον χρονοδιακόπτη και κοιτάζουμε μαζί τους την Αριστερά του 21ου αιώνα από τα δικά τους ορόσημα, από τις πιο
αντιπροσωπευτικές κορυφογραμμές της ιστορίας, πίσω εκατό, ενενήντα, ογδόντα, εβδομήντα,
εξήντα, πενήντα, σαράντα, τριάντα, είκοσι χρόνια. Οι συνομιλητές μας στους
Νεκρικούς Διαλόγους συναινούν.
...
Τελικά, ο
τίτλος Ὅπλων κρίσις και ο υπότιτλος Νεκρικοί Διάλογοι προέκυψαν αβίαστα
καθώς εξιστορούσα στον Ενρίκο Μπερλινγκουέρ ένα περιστατικό με τους νεαρούς
Αντόνιο Γκράμσι και Παλμίρο Τολιάττι τη μέρα που πέθανε ο Λένιν. Ήξερα πως ο
Τολιάττι λάτρευε και διάβαζε στα αρχαία ελληνικά τους Νεκρικούς Διαλόγους του
Λουκιανού, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, κι έτσι τον βάζω με νόημα να αφηγείται
τη σκηνή Ὅπλων κρίσις από τον Τρωικό
Πόλεμο. Έχει σκοτωθεί ο Αχιλλέας και το στράτευμα των Αχαιών καλείται να
ψηφίσει με μυστική ψηφοφορία ποιος είναι πιο άξιος να κληρονομήσει τα όπλα του.
Αίας ή Οδυσσέας είναι το δίλημμα. Ο
Αίας, ο επικός ήρωας, ο γενναίος με το άκαμπτο μονολιθικό αγωνιστικό ήθος; Ή ο
οξυδερκής και ευέλικτος πραγματιστής Οδυσσέας; Είναι το πρώτο πολιτικό δίλημμα
στην ιστορία, με ξεχωριστή σημασία για τη διλημματική
και τριλημματική Αριστερά χιλιάδες
χρόνια μετά. Οι Αχαιοί επέλεξαν τον Οδυσσέα. Εμείς προκρίνουμε για την Αριστερά
μια υπέρβαση, τη νέα σύνθεση ΟδυσσΑίας.
Κάποτε μιλούσαν για τη «σύνθεση Ζαν Ζορές». Τη «σύνθεση Μπέρνσταϊν». Τη
«σύνθεση Λεό Μπλουμ» του Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία. Τη «σύνθεση Βίλλυ Μπραντ».
Τη «σύνθεση της σουηδικής σοσιαλδημοκρατίας». Τη «σύνθεση κοινό πρόγραμμα
κομμουνιστών - σοσιαλιστών» στη Γαλλία. Τη «σύνθεση - ιστορικός συμβιβασμός»
του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας (ΙΚΚ).
ΟδυσσΑίας
είναι το συμβολικό όνομα που δίνουμε σε μια Νέα Αριστερά, μη υπαρκτή ακόμα, που
μπορεί ωστόσο να ανασυντεθεί εν μέσω της μεγαλύτερης κρίσης του καπιταλισμού
από τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. ΟδυσσΑίας είναι το όνομα ενός έξυπνου,
εναλλακτικού ρεφορμισμού, στην υπηρεσία των καλύτερων επαναστατικών μας
ονείρων.
