{συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Πελοπόννησος"}
Στο νέο σας βιβλίο δώσατε τον τίτλο μιας όπερας του Μότσαρτ «Cosi fan tutte» (Έτσι κάνουν όλες)». Πώς προέκυψε;
Ο ήρωάς μου, συλλέκτης “γυναικών που κρύβουν κάτι” επιμένει ότι αγάπη σημαίνει ελευθερία. Όχι να αντικαθιστάς μια φυλακή με μια άλλη. Η αγάπη όταν γίνει εξάρτηση και βάρος, κουράζει. Εκείνη, αντίθετα, λαχταρούσε ένα μεγάλο και αποκλειστικό έρωτα, με καθολική πίστη και από τις δύο πλευρές. Τυχαία ακούγεται από το cd του εραστή της η μουσική από το “Έτσι κάνουν όλες” του Μότσαρτ. “Ε, δεν το κάνουν έτσι όλες!”, ήταν η πικρή της διαμαρτυρία καθώς τον εγκατέλειπε.
Ο σύγχρονος «Νοστράδαμος» του βιβλίου σας, διάσημος καθηγητής των οικονομικών προγνώσεων, του οποίου γίνεστε εδώ «αρχειοθέτης της ερωτικής ζωής του» και μαζί του μετράτε, ως λέτε, σαράντα χρόνια φιλίας, είναι πρόσωπο υπαρκτό ή δημιούργημα της φαντασίας σας;
Ο καθηγητής “Νοστράδαμος” είναι μια δημιουργική ανασύνθεση υπαρκτών προσώπων και καταστάσεων. Κι εγώ κατάντησα ένας μαγνητικός τομογράφος του εγκεφάλου του. Είναι ένας Διπλός Άνθρωπος, με δύο φωνές πλάι πλάι. Το αριστερό ημισφαίριό του είναι κολλημένο στην ορθολογική μονοδρομική πρόγνωση. Το δεξιό του σ’ αυτό που βρίσκεται στο κέντρο της παθιασμένης του αναζήτησης: στη γυναίκα.
«Οι άνθρωποι συχνά δεν θέλουν να ξέρουν την αλήθεια, γουστάρουν τα στραβά μάτια» ισχυρίζεται ο «Νοστράδαμός» σας. Εσείς, ωστόσο, τα δέκα τελευταία χρόνια προειδοποιούσατε για την επερχόμενη τρικυμία.
Ναι, δείχνουν ηθελημένη τυφλότητα. Όταν τα πράγματα πάνε καλά, όταν ο κύκλος είναι ανοδικός και βρίσκονται σε ευφορία με το εύκολο δανεικό χρήμα δεν πολυδίνουν σημασία στις έγκαιρες προειδοποιήσεις κινδύνου όπως οι δικές μου επί μια δεκαετία. Δεν ήθελαν να ακούσουν, ειδικά οι ιθύνοντες, ότι το ευρώ που μας έκανε τη μια μέρα Γερμανούς να τρομπάρουμε με φθηνό χρήμα τη φούσκα της υπερχρέωσης μπορούσε την επόμενη να μας κάνει Αργεντινούς δίχως καν τις παραδοσιακές δικλείδες ασφαλείας. Ονόμασαν τη φούσκα σύγκλιση με την Ευρώπη.
Το 2009 στο προεκλογικό «Ε, πρόεδρε!» προβλέπατε την άμεση χρεοκοπία που απειλούσε τη χώρα και γράφετε πως ταυτίσατε «τη συμπεριφορά της κοινής γνώμης με του απατημένου συζύγου», όπως τη γνωρίσατε στα μέρη σας, την Κρήτη. Τώρα, επιβεβαιωμένος, πλέον, πώς νιώθετε;
Επί δέκα σχεδόν χρόνια προειδοποιούσα με σειρά βιβλίων για την επερχόμενη καταστροφή. Πικράθηκα τόσο πολύ από την αμεριμνησία της ηγετικής ομάδας πριν τις εκλογές και την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης που έχασα επί μήνες τη φωνή μου και όλοι νόμιζαν ότι είχα καρκίνο στις φωνητικές χορδές. Είχα υποστεί σοκ από τη ματαιότητα των κραυγών μου και προσευχόμουν να έχω πέσει έξω στις προβλέψεις μου για την επερχόμενη πτώχευση.
Λέτε ότι «οι άνθρωποι πάντα θα θέλουν να ξέρουν τι τους ξημερώνει. Υποφέρουν αν δεν έχουν ένα επίπεδο ελέγχου στη ζωή τους». Σήμερα, ωστόσο, έχουν χάσει, τελείως, τον μπούσουλα. Πώς προχωράς στα τυφλά;
Αισθάνονται ότι δυνάμεις, σ’ ένα σημαντικό βαθμό πέρα από τον έλεγχό τους, ορίζουν τη δική
Ο ήρωάς μου, συλλέκτης “γυναικών που κρύβουν κάτι” επιμένει ότι αγάπη σημαίνει ελευθερία. Όχι να αντικαθιστάς μια φυλακή με μια άλλη. Η αγάπη όταν γίνει εξάρτηση και βάρος, κουράζει. Εκείνη, αντίθετα, λαχταρούσε ένα μεγάλο και αποκλειστικό έρωτα, με καθολική πίστη και από τις δύο πλευρές. Τυχαία ακούγεται από το cd του εραστή της η μουσική από το “Έτσι κάνουν όλες” του Μότσαρτ. “Ε, δεν το κάνουν έτσι όλες!”, ήταν η πικρή της διαμαρτυρία καθώς τον εγκατέλειπε.
Ο σύγχρονος «Νοστράδαμος» του βιβλίου σας, διάσημος καθηγητής των οικονομικών προγνώσεων, του οποίου γίνεστε εδώ «αρχειοθέτης της ερωτικής ζωής του» και μαζί του μετράτε, ως λέτε, σαράντα χρόνια φιλίας, είναι πρόσωπο υπαρκτό ή δημιούργημα της φαντασίας σας;
Ο καθηγητής “Νοστράδαμος” είναι μια δημιουργική ανασύνθεση υπαρκτών προσώπων και καταστάσεων. Κι εγώ κατάντησα ένας μαγνητικός τομογράφος του εγκεφάλου του. Είναι ένας Διπλός Άνθρωπος, με δύο φωνές πλάι πλάι. Το αριστερό ημισφαίριό του είναι κολλημένο στην ορθολογική μονοδρομική πρόγνωση. Το δεξιό του σ’ αυτό που βρίσκεται στο κέντρο της παθιασμένης του αναζήτησης: στη γυναίκα.
«Οι άνθρωποι συχνά δεν θέλουν να ξέρουν την αλήθεια, γουστάρουν τα στραβά μάτια» ισχυρίζεται ο «Νοστράδαμός» σας. Εσείς, ωστόσο, τα δέκα τελευταία χρόνια προειδοποιούσατε για την επερχόμενη τρικυμία.
Ναι, δείχνουν ηθελημένη τυφλότητα. Όταν τα πράγματα πάνε καλά, όταν ο κύκλος είναι ανοδικός και βρίσκονται σε ευφορία με το εύκολο δανεικό χρήμα δεν πολυδίνουν σημασία στις έγκαιρες προειδοποιήσεις κινδύνου όπως οι δικές μου επί μια δεκαετία. Δεν ήθελαν να ακούσουν, ειδικά οι ιθύνοντες, ότι το ευρώ που μας έκανε τη μια μέρα Γερμανούς να τρομπάρουμε με φθηνό χρήμα τη φούσκα της υπερχρέωσης μπορούσε την επόμενη να μας κάνει Αργεντινούς δίχως καν τις παραδοσιακές δικλείδες ασφαλείας. Ονόμασαν τη φούσκα σύγκλιση με την Ευρώπη.
Το 2009 στο προεκλογικό «Ε, πρόεδρε!» προβλέπατε την άμεση χρεοκοπία που απειλούσε τη χώρα και γράφετε πως ταυτίσατε «τη συμπεριφορά της κοινής γνώμης με του απατημένου συζύγου», όπως τη γνωρίσατε στα μέρη σας, την Κρήτη. Τώρα, επιβεβαιωμένος, πλέον, πώς νιώθετε;
Επί δέκα σχεδόν χρόνια προειδοποιούσα με σειρά βιβλίων για την επερχόμενη καταστροφή. Πικράθηκα τόσο πολύ από την αμεριμνησία της ηγετικής ομάδας πριν τις εκλογές και την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης που έχασα επί μήνες τη φωνή μου και όλοι νόμιζαν ότι είχα καρκίνο στις φωνητικές χορδές. Είχα υποστεί σοκ από τη ματαιότητα των κραυγών μου και προσευχόμουν να έχω πέσει έξω στις προβλέψεις μου για την επερχόμενη πτώχευση.
Λέτε ότι «οι άνθρωποι πάντα θα θέλουν να ξέρουν τι τους ξημερώνει. Υποφέρουν αν δεν έχουν ένα επίπεδο ελέγχου στη ζωή τους». Σήμερα, ωστόσο, έχουν χάσει, τελείως, τον μπούσουλα. Πώς προχωράς στα τυφλά;
Αισθάνονται ότι δυνάμεις, σ’ ένα σημαντικό βαθμό πέρα από τον έλεγχό τους, ορίζουν τη δική
τους μοίρα. Βιώνουν, όπως ο ήρωας μου που θάφτηκε ζωντανός στην υπόγεια δεξαμενή, μια ανθρώπινη κατάσταση παγίδας. Να μείνουν στο ευρώ φαίνεται δυσβάσταχτο. Να φύγουν καταστροφικό. Και πιθανόν, αν δεν γίνει κάτι συγκλονιστικό στην Ευρωζώνη, το ευρώ να μετρά μέρες, άντε βδομάδες.
Μπορεί, λέτε, να εφαρμοστεί εδώ, η φράση του Καζαντζάκη-μότο του «Νοστράδαμου»: «Δεν πιστεύω τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι ελεύθερος»;
Ο διονυσιακός πεσιμισμός του Νίκου Καζαντζάκη και του Νίτσε εμπεριέχει το δίπολο “καταστροφή - αναγέννηση” άρα μια κρυφή ελπίδα.
Όσοι, ωστόσο, αδυνατούν να την υιοθετήσουν, με τι όπλα θα πολεμήσουν τον αόρατο εχθρό που εφορμά;
Ο εχθρός μας δίνει πάντα το σχοινί που θα τον κρεμάσουμε αλλά προς το παρόν όσο πιο πολύ σχοινί μας προσφέρει τόσο πάμε να κρεμαστούμε μόνοι μας.
Ο φίλος σας «Νοστράδαμος» προβλέπει με πιθανότητα 75% ότι σε λίγο καιρό, θα κυβερνά ο Κανένας. Μέχρι τώρα, κρατούσε κάποιος το τιμόνι, δηλαδή;
Είναι ένα λεκτικό παίγνιο του ήρωά μου ο οποίος προέβλεψε ότι και ο Παπανδρέου - Πρωθυπουργός αργά ή γρήγορα θα είναι αγανακτισμένος στο Σύνταγμα. Ελλάς Ελλήνων καθολικώς διαμαρτυρόμενων αγανακτισμένων Θα γίνει κι αυτό. Στο σημερινό κόσμο οι δανειστές έχουν την ψευδαίσθηση ότι κυβερνούν τον κόσμο. Για να το πετύχουν αυτό σε μακρά διάρκεια πρέπει να εξάγουν τα προϊόντα τους στον Άρη ή στην Αφροδίτη ώστε να αδιαφορούν για την τύχη των δανειζομένων ελλειμματικών χωρών. Σύντομα θα αντιληφθούν ότι αποδεσμεύουν τυφλές δυνάμεις που θα στραφούν εναντίον τους.
Πρόβλεψη για την έξοδο από την απέραντη καταχνιά, μπορείτε να κάνετε;
Πάντα δουλεύω με “τρία και μισό” σενάρια των επερχόμενων εξελίξεων. Το “μισό” αφορά σε αστάθμητους, μη μετρήσιμους “άγνωστους αγνώστους”. Η βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη αυτήν τη στιγμή έχει υψηλό βαθμό αβεβαιότητας για το σύνολο της Ευρωζώνης.
Στο εξωτερικό μάς θεωρούν αναξιόπιστους. Τι συναισθήματα σας δημιουργεί αυτό;
Οργίζομαι με το “προδοτικό ένστικτο” ορισμένων Ελλήνων. Αλληλοκατηγορούμενοι στα τυφλά δεν υπερασπίστηκαν σωστά πρώτα τα συμφέροντα της Ελλάδας, δεν παρουσίασαν στην κοινή γνώμη της Ευρώπης τις εγγενείς ανισορροπίες της Ευρωζώνης, δεν αποκάλυψαν πειστικά ότι τα δημοσιονομικά μας ελλείμματα έχουν σχέση συγκοινωνούντων δοχείων με τα εμπορικά μας ελλείμματα, ότι τα ελλείμματα του Νότου γίνονται πλεονάσματα κυρίως της Γερμανίας.
Πώς θα βλέπατε μια ενδεχόμενη επιστροφή μας στη δραχμή;
Το κόστος -οικονομικό και εθνικό γεωπολιτικό- της επιστροφής στη δραχμή τουλάχιστον μέχρι στιγμής είναι γεωμετρικά πολλαπλάσιο του ενδεχόμενου οφέλους. Ωστόσο εδώ και πολλά χρόνια έχω υπολογίσει το “απίθανο πιθανό” της επιστροφής στη νέα δραχμή ή στη νέα λίρα για την Ιταλία. Είμαι βενιζελικός αριστερός και θέλω να αντέξουμε πάση θυσία ώστε όταν τελειώσει “ο πόλεμος” να βρεθούμε στο τραπέζι των “νικητών” κι εκεί να επανατοποθετήσουμε προς όφελός μας το νέο ελληνικό ζήτημα. Δεν είμαι του δόγματος “μικρή Ελλάς” που απομονώνεται στον εαυτό της και στο νόμισμά της.
«Μάθε να ζεις χωρίς να ξέρεις όλες τις απαντήσεις» προτρέπει ο Νοστράδαμος. Εσείς, ακολουθείτε τη συμβουλή του;
Δυσκολεύομαι, αλλά κάθε πρωί προειδοποιώ τον εαυτό μου ότι “η εξέλιξη είναι πιο έξυπνη από σένα”
Τον όποιο ελεύθερο χρόνο έχετε από τις βαριές υποχρεώσεις σας πού σας αρέσει να τον αφιερώνετε;
Διαβάζω, σκέφτομαι, πιθανολογώ και συζητώ με μικρά και μεγάλα ακροατήρια.
Τι θα λέγατε με μια φράση στον νέο Πρωθυπουργό;
Στον Παπανδρέου είχα πει “μην ξεχνάς Πρόεδρε ότι τις μεγάλες πέτρες οι μικρές τις βαστάνε”. Στον Παπαδήμο θα πω “ήθελες δεν ήθελες καβαλίκεψες την τίγρη, αν κατέβεις θα σε φάει”.
Μπορεί, λέτε, να εφαρμοστεί εδώ, η φράση του Καζαντζάκη-μότο του «Νοστράδαμου»: «Δεν πιστεύω τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι ελεύθερος»;
Ο διονυσιακός πεσιμισμός του Νίκου Καζαντζάκη και του Νίτσε εμπεριέχει το δίπολο “καταστροφή - αναγέννηση” άρα μια κρυφή ελπίδα.
Όσοι, ωστόσο, αδυνατούν να την υιοθετήσουν, με τι όπλα θα πολεμήσουν τον αόρατο εχθρό που εφορμά;
Ο εχθρός μας δίνει πάντα το σχοινί που θα τον κρεμάσουμε αλλά προς το παρόν όσο πιο πολύ σχοινί μας προσφέρει τόσο πάμε να κρεμαστούμε μόνοι μας.
Ο φίλος σας «Νοστράδαμος» προβλέπει με πιθανότητα 75% ότι σε λίγο καιρό, θα κυβερνά ο Κανένας. Μέχρι τώρα, κρατούσε κάποιος το τιμόνι, δηλαδή;
Είναι ένα λεκτικό παίγνιο του ήρωά μου ο οποίος προέβλεψε ότι και ο Παπανδρέου - Πρωθυπουργός αργά ή γρήγορα θα είναι αγανακτισμένος στο Σύνταγμα. Ελλάς Ελλήνων καθολικώς διαμαρτυρόμενων αγανακτισμένων Θα γίνει κι αυτό. Στο σημερινό κόσμο οι δανειστές έχουν την ψευδαίσθηση ότι κυβερνούν τον κόσμο. Για να το πετύχουν αυτό σε μακρά διάρκεια πρέπει να εξάγουν τα προϊόντα τους στον Άρη ή στην Αφροδίτη ώστε να αδιαφορούν για την τύχη των δανειζομένων ελλειμματικών χωρών. Σύντομα θα αντιληφθούν ότι αποδεσμεύουν τυφλές δυνάμεις που θα στραφούν εναντίον τους.
Πρόβλεψη για την έξοδο από την απέραντη καταχνιά, μπορείτε να κάνετε;
Πάντα δουλεύω με “τρία και μισό” σενάρια των επερχόμενων εξελίξεων. Το “μισό” αφορά σε αστάθμητους, μη μετρήσιμους “άγνωστους αγνώστους”. Η βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη αυτήν τη στιγμή έχει υψηλό βαθμό αβεβαιότητας για το σύνολο της Ευρωζώνης.
Στο εξωτερικό μάς θεωρούν αναξιόπιστους. Τι συναισθήματα σας δημιουργεί αυτό;
Οργίζομαι με το “προδοτικό ένστικτο” ορισμένων Ελλήνων. Αλληλοκατηγορούμενοι στα τυφλά δεν υπερασπίστηκαν σωστά πρώτα τα συμφέροντα της Ελλάδας, δεν παρουσίασαν στην κοινή γνώμη της Ευρώπης τις εγγενείς ανισορροπίες της Ευρωζώνης, δεν αποκάλυψαν πειστικά ότι τα δημοσιονομικά μας ελλείμματα έχουν σχέση συγκοινωνούντων δοχείων με τα εμπορικά μας ελλείμματα, ότι τα ελλείμματα του Νότου γίνονται πλεονάσματα κυρίως της Γερμανίας.
Πώς θα βλέπατε μια ενδεχόμενη επιστροφή μας στη δραχμή;
Το κόστος -οικονομικό και εθνικό γεωπολιτικό- της επιστροφής στη δραχμή τουλάχιστον μέχρι στιγμής είναι γεωμετρικά πολλαπλάσιο του ενδεχόμενου οφέλους. Ωστόσο εδώ και πολλά χρόνια έχω υπολογίσει το “απίθανο πιθανό” της επιστροφής στη νέα δραχμή ή στη νέα λίρα για την Ιταλία. Είμαι βενιζελικός αριστερός και θέλω να αντέξουμε πάση θυσία ώστε όταν τελειώσει “ο πόλεμος” να βρεθούμε στο τραπέζι των “νικητών” κι εκεί να επανατοποθετήσουμε προς όφελός μας το νέο ελληνικό ζήτημα. Δεν είμαι του δόγματος “μικρή Ελλάς” που απομονώνεται στον εαυτό της και στο νόμισμά της.
«Μάθε να ζεις χωρίς να ξέρεις όλες τις απαντήσεις» προτρέπει ο Νοστράδαμος. Εσείς, ακολουθείτε τη συμβουλή του;
Δυσκολεύομαι, αλλά κάθε πρωί προειδοποιώ τον εαυτό μου ότι “η εξέλιξη είναι πιο έξυπνη από σένα”
Τον όποιο ελεύθερο χρόνο έχετε από τις βαριές υποχρεώσεις σας πού σας αρέσει να τον αφιερώνετε;
Διαβάζω, σκέφτομαι, πιθανολογώ και συζητώ με μικρά και μεγάλα ακροατήρια.
Τι θα λέγατε με μια φράση στον νέο Πρωθυπουργό;
Στον Παπανδρέου είχα πει “μην ξεχνάς Πρόεδρε ότι τις μεγάλες πέτρες οι μικρές τις βαστάνε”. Στον Παπαδήμο θα πω “ήθελες δεν ήθελες καβαλίκεψες την τίγρη, αν κατέβεις θα σε φάει”.
