Αναγνωρίζω ότι σημαντικές καινοτομίες του προγράμματος έχουν χαθεί στο δημόσιο λόγο του κόμματος. Αυτό δεν έχει σχέση μόνο με τα ομόλογα. Άλλωστε η υπόθεση αυτή είναι συγκλονιστική γιατί συνδέεται με την οργανωμένη καταλήστευση του αποθεματικού των ασφαλιστικών ταμείων.
Όπως έχουμε συζητήσει πολλές φορές σ’ αυτό το ιστολόγιο η βαθύτερη ουσία του ασφαλιστικού στην Ελλάδα δεν είναι ούτε τα όρια ηλικίας, ούτε οι εισφορές οι οποίες έτσι κι αλλιώς είναι μεγάλες, ούτε το μέγεθος των συντάξεων που είναι μικρό.
Είναι για μία σειρά λόγους, διαχρονικά, η απουσία αποθεματικού. Σκεφθείτε ότι σε μία ειδυλλιακή περίοδο για τις τιμές των μετοχών το συνολικό αποθεματικό φθάνει μετά βίας το 12% του ΑΕΠ ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ολλανδία ξεπερνά το 125% με προοπτική να πλησιάσει το 180% σε 20 χρόνια.
Επομένως το σκάνδαλο των ομολόγων ήταν μία ευκαιρία για το ΠΑΣΟΚ να φέρει στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας την πρόταση που υπάρχει στο πρόγραμμά του για τη δημιουργία του Εθνικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης. Ένα νέο κουμπαρά, ένα νέο αποθεματικό, ένα «fund μέλλοντος», το οποίο θα είναι κλειδωμένο για δέκα τουλάχιστον χρόνια και με τις αποδόσεις του θα στηρίξει το ασφαλιστικό στη δυσκολότερη καμπή του. Σ’ αυτό το «fund» θα πάνε όλα τα έσοδα από τις μετοχοποιήσεις, την εντατική εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου και μια σειρά άλλοι πόροι. Αυτό δεν έγινε μέχρι τώρα. Γιατί;
Αυθόρμητα υποβαθμίζεται από το υπουργοκεντρικό ΠΑΣΟΚ οποιαδήποτε πρόταση δεν αντιστοιχεί στις κυβερνητικές του εμπειρίες. Γενικότερα δεν αναδείχθηκε μία πρόταση για μία σύγχρονη, αποτελεσματική διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων.
Κάτι πιο χαρακτηριστικό ακόμα. Υπάρχει στο πρόγραμμα μια «απλή» πρόταση που τα λέει όλα κι όμως έχει και αυτή «χαθεί». Μία θεμελιακή καινοτομία της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου θα είναι το Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ, η Νέα Δημόσια Διαχείριση. Σύνδεση δηλαδή των χρηματοδοτήσεων με τα τελικά αποτελέσματα σε ποσότητα και ποιότητα υπηρεσιών και εισαγωγή στάνταρτ ποιότητας και δεικτών μέτρησης της απόδοσης σε χώρους δημόσιας και κοινωνικής ευθύνης. Έτσι θα αυξηθεί η απόδοση της δημόσιας δαπάνης σε προστιθέμενη κοινωνική αξία ώστε τα λεφτά να πιάνουν «τόπο».
Γιατί έχει χαθεί αυτή η ιδέα; Γιατί δεν αντιστοιχεί στις μέχρι τώρα κυβερνητικές εμπειρίες και το βίωμα των στελεχών.
Απαιτείται μία ριζική μεταστροφή στην κουλτούρα της διακυβέρνησης. Συνεπώς το συγκριτικό πλεονέκτημα του ΠΑΣΟΚ, ότι δηλαδή έχει ικανά στελέχη με κυβερνητική εμπειρία, σε ένα βαθμό μπορεί να εξελιχθεί σε μειονέκτημα. Η πείρα και η δύναμη της αδράνειας μπορεί τελικά να εμποδίσουν να συνειδητοποιηθεί ότι η «δουλειά μπορεί να γίνει διαφορετικά».
Η δυσκολία αυτή αποτελεί μία πρόκληση για την ηγεσία του και τον Γιώργο Παπανδρέου προσωπικά να δείξει χειροπιαστά στην κοινή γνώμη ότι είναι αποφασισμένος να κυβερνήσει διαφορετικά.
Κι αυτό απαιτεί, εκτός των άλλων, την ταχύρυθμη προετοιμασία στο Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ του πρώτου στρώματος των στελεχών για τις κρίσιμες θέσεις ευθύνης στον ευρύτερο μηχανισμό της διακυβέρνησης.
Όπως έχουμε συζητήσει πολλές φορές σ’ αυτό το ιστολόγιο η βαθύτερη ουσία του ασφαλιστικού στην Ελλάδα δεν είναι ούτε τα όρια ηλικίας, ούτε οι εισφορές οι οποίες έτσι κι αλλιώς είναι μεγάλες, ούτε το μέγεθος των συντάξεων που είναι μικρό.
Είναι για μία σειρά λόγους, διαχρονικά, η απουσία αποθεματικού. Σκεφθείτε ότι σε μία ειδυλλιακή περίοδο για τις τιμές των μετοχών το συνολικό αποθεματικό φθάνει μετά βίας το 12% του ΑΕΠ ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ολλανδία ξεπερνά το 125% με προοπτική να πλησιάσει το 180% σε 20 χρόνια.
Επομένως το σκάνδαλο των ομολόγων ήταν μία ευκαιρία για το ΠΑΣΟΚ να φέρει στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας την πρόταση που υπάρχει στο πρόγραμμά του για τη δημιουργία του Εθνικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης. Ένα νέο κουμπαρά, ένα νέο αποθεματικό, ένα «fund μέλλοντος», το οποίο θα είναι κλειδωμένο για δέκα τουλάχιστον χρόνια και με τις αποδόσεις του θα στηρίξει το ασφαλιστικό στη δυσκολότερη καμπή του. Σ’ αυτό το «fund» θα πάνε όλα τα έσοδα από τις μετοχοποιήσεις, την εντατική εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου και μια σειρά άλλοι πόροι. Αυτό δεν έγινε μέχρι τώρα. Γιατί;
Αυθόρμητα υποβαθμίζεται από το υπουργοκεντρικό ΠΑΣΟΚ οποιαδήποτε πρόταση δεν αντιστοιχεί στις κυβερνητικές του εμπειρίες. Γενικότερα δεν αναδείχθηκε μία πρόταση για μία σύγχρονη, αποτελεσματική διαχείριση των αποθεματικών των ταμείων.
Κάτι πιο χαρακτηριστικό ακόμα. Υπάρχει στο πρόγραμμα μια «απλή» πρόταση που τα λέει όλα κι όμως έχει και αυτή «χαθεί». Μία θεμελιακή καινοτομία της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου θα είναι το Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ, η Νέα Δημόσια Διαχείριση. Σύνδεση δηλαδή των χρηματοδοτήσεων με τα τελικά αποτελέσματα σε ποσότητα και ποιότητα υπηρεσιών και εισαγωγή στάνταρτ ποιότητας και δεικτών μέτρησης της απόδοσης σε χώρους δημόσιας και κοινωνικής ευθύνης. Έτσι θα αυξηθεί η απόδοση της δημόσιας δαπάνης σε προστιθέμενη κοινωνική αξία ώστε τα λεφτά να πιάνουν «τόπο».
Γιατί έχει χαθεί αυτή η ιδέα; Γιατί δεν αντιστοιχεί στις μέχρι τώρα κυβερνητικές εμπειρίες και το βίωμα των στελεχών.
Απαιτείται μία ριζική μεταστροφή στην κουλτούρα της διακυβέρνησης. Συνεπώς το συγκριτικό πλεονέκτημα του ΠΑΣΟΚ, ότι δηλαδή έχει ικανά στελέχη με κυβερνητική εμπειρία, σε ένα βαθμό μπορεί να εξελιχθεί σε μειονέκτημα. Η πείρα και η δύναμη της αδράνειας μπορεί τελικά να εμποδίσουν να συνειδητοποιηθεί ότι η «δουλειά μπορεί να γίνει διαφορετικά».
Η δυσκολία αυτή αποτελεί μία πρόκληση για την ηγεσία του και τον Γιώργο Παπανδρέου προσωπικά να δείξει χειροπιαστά στην κοινή γνώμη ότι είναι αποφασισμένος να κυβερνήσει διαφορετικά.
Κι αυτό απαιτεί, εκτός των άλλων, την ταχύρυθμη προετοιμασία στο Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ του πρώτου στρώματος των στελεχών για τις κρίσιμες θέσεις ευθύνης στον ευρύτερο μηχανισμό της διακυβέρνησης.
